Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 158 9 ΕΚΤΙΜΗΣΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Στο παρόν κεφάλαιο ακολουθεί η περιγραφή, η εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων, που ενδέχεται να προκαλέσει το εν λόγω έργο στο περιβάλλον από την χρήση των φυσικών πόρων, την εκπομπή ρυπαντών, τη δημιουργία οχλήσεων και τη διάθεση των αποβλήτων. 9.1 Μεθοδολογική προσέγγιση εκτίμησης επιπτώσεων Η εκτίμηση των επιπτώσεων του προτεινόμενου έργου πραγματοποιείται σύμφωνα με την προσέγγιση που απεικονίζεται στο Σχήμα 9.1. Σύμφωνα με το Σχήμα 9.1 η μεθοδολογική προσέγγιση για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων διακρίνονται σε έξι ομάδες ενεργειών (όπως αυτές απεικονίζονται στα πράσινα πλαίσια), οι οποίες περιγράφονται στη συνέχεια. Εφόσον εκτιμάται ότι θα προκύψει επίπτωση από την κατασκευή ή τη λειτουργία του προτεινόμενου έργου πραγματοποιείται: 1) Αξιολόγηση & Τεκμηρίωση: Διευκρινίζεται η αιτία της αναμενόμενης επίπτωσης και αξιολογείται ως θετική ή αρνητική. 2) Αρχικός προσδιορισμός πιθανών επιπτώσεων: Για κάθε εκτιμώμενη επίπτωση προσδιορίζονται οι εξής ιδιότητες: η πιθανότητα εμφάνισης, η έκταση, η ένταση, η πολυπλοκότητά της (προσδιορίζοντας τον μηχανισμό που την προκαλεί), ο χρόνος εμφάνισης, ο συνεργιστικός ή αθροιστικός και ο διασυνοριακός της χαρακτήρας. Η εκτίμηση των επιπτώσεων γίνεται βάσει των τεχνικών παραμέτρων του έργου και βιβλιογραφικών αναφορών, καθώς και της γενικότερης γνώσης και εμπειρίας σχετικά με τις επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία παρόμοιων έργων. Κάθε εκτιμώμενη επίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιότητές της και αποσκοπώντας σε κάθε αναμενόμενη επίπτωση να της αποδοθεί ένας χαρακτηρισμός. χαρακτηρίζεται ως: Α: «βέβαιη» ή «αβέβαιη» ως προς την πιθανότητα εμφάνισής της Β: «μεγάλη» ή «μικρή» ως προς την έκτασή της Γ: «σημαντική» ή .«μη σημαντική» ως προς την ένταση της επίπτωσης Δ: «άμεση» ή «έμμεση» ως προς την πολυπλοκότητά της Ε: «βραχυπρόθεσμη» ή «μακροπρόθεσμη» ως προς το εκτιμώμενο χρονικό διάστημα ισχύος της Ζ: «συνεργιστική» ή «μη συνεργιστική» ως προς τον συνεργιστικό της χαρακτήρα Η: «διασυνοριακή» ή «μη διασυνοριακή» ως προς το διασυνοριακό της χαρακτήρα
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 159 Σχήμα 9.1: Μεθοδολογική προσέγγιση για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 160 Εφόσον πρόκειται για θετική επίπτωση, η κωδικοποίηση που θα χρησιμοποιηθεί είναι η εξής: Α(+) «βέβαιη» Α(‐) «αβέβαιη» Β(+) «μεγάλη» Β(‐) «μικρή» Γ(+) «σημαντική» Γ(‐) «μη σημαντική» Δ(+) «άμεση» Δ(‐) «έμμεση» Ε(+) «μακροπρόθεσμη» Ε(‐) «βραχυπρόθεσμη» Ζ(+) «συνεργιστική» Ζ(‐) «μη συνεργιστική» Η(+) «διασυνοριακή» Η(‐) «μη διασυνοριακή» Ενώ για τις αρνητικές επιπτώσεις η κωδικοποίηση που θα χρησιμοποιηθεί είναι η εξής: Α(+) «βέβαιη» Α(‐) «αβέβαιη» Β(+) «μικρή» Β(‐) «μεγάλη» Γ(+) «μη σημαντική» Γ(‐) «σημαντική» Δ(+) «έμμεση» Δ(‐) «άμεση» Ε(+) «βραχυπρόθεσμη» Ε(‐) «μακροπρόθεσμη» Ζ(+) «μη συνεργιστική» Ζ(‐) «συνεργιστική» Η(+) «μη διασυνοριακή» Η(‐) «διασυνοριακή» Επιπλέον, εφόσον αξιολογηθεί ότι η επίπτωση που θα προκύψει θα είναι αρνητική, προσδιορίζεται ως προς τη δυνατότητα πρόληψης, ως «αντιμετωπίσιμη» ή «μη αντιμετωπίσιμη» και ακολουθεί η ενέργεια που σχετίζεται με μέτρα αντιμετώπισης:
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 161 3) Πρόταση μέτρων αντιμετώπισης. Στο σημείο αυτό, προσδιορίζεται η διαδικασία και ο χρονικός ορίζοντας λήψης των μέτρων, στοχεύοντας προς: - τον περιορισμό οποιονδήποτε πιέσεων που σχετίζονται με την παραγωγή αποβλήτων, - την προστασία της βιοποικιλότητας και γενικώς του εκάστοτε οικοσυστήματος, - την προστασία της κοινωνικό οικονομικής κατάστασης της τοπικής αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Στη συνέχεια ακολουθεί: 4) Περαιτέρω προσδιορισμός πιθανών επιπτώσεων. Επαναπροσδιορίζονται οι επιπτώσεις που αξιολογήθηκαν στο πρώτο μεθοδολογικό βήμα ως «αρνητικές», όπως αυτές μεταβάλλονται κατόπιν της λήψης των μέτρων αντιμετώπισης της δεύτερης ενέργειας. 5) Επαναξιολόγηση: Το σύνολο των επιπτώσεων επαναξιολογείται καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας υλοποίησης του έργου μέσω του προγράμματος παρακολούθησης. Με το πέρας της διαδικασίας της εκτίμησης των επιπτώσεων και της πρότασης των απαραίτητων μέτρων αντιμετώπισης, είναι αναγκαία η θέσπιση ενός προγράμματος για την παρακολούθηση της εφαρμογής των μέτρων. 9.2 Επιπτώσεις σχετικές με τα κλιματικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά Φάση κατασκευής Δεδομένης της κλίμακας του προτεινόμενου έργου, δεν αναμένονται εκπομπές θερμών ή ψυχρών αερίων ή εκπομπές αερίων θερμοκηπίων, κατά τη φάση κατασκευής του. Φάση λειτουργίας Η κλιματική αλλαγή θεωρείται ως μία από τις κύριες προκλήσεις στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας των λυμάτων στο μέλλον και σχετίζεται κατά κύριο λόγο με ακραία φαινόμενα λειψυδρίας‐ξηρασίας ή πλημμυρών και την επίδραση του έργου στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Λειψυδρία: Λόγω της συνεπαγόμενης ανεπάρκειας των υδατικών πόρων, η επαναχρησιμοποίηση του ανακτημένου νερού θα γίνει ακόμη πιο αναγκαία καθώς η κλιματική αλλαγή επιταχύνεται. Το έργο αναμένεται να έχει θετική επίδραση στο ενδεχόμενο σημαντικών κλιματικών αλλαγών στην περιοχή, καθώς ο σχεδιασμός του ΚΕΛ προβλέπει τις μεθόδους και τα στάδια επεξεργασίας των λυμάτων που απαιτούνται για την εξασφάλιση των επιτρεπομένων ορίων εκροής, που επιτρέπουν την απεριόριστη άρδευση, καθώς και την αστική και περιαστική επαναχρησιμοποίηση. Με τον τρόπο αυτό και τα σχεδιαζόμενα έργα επαναχρησιμοποίησης που προβλέπονται
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 162 στην περιοχή, θα διασφαλίζεται μία αξιόπιστη και επαρκή πηγή ανακτημένου νερού, η οποία θα είναι απαραίτητη σε συνθήκες έλλειψης υδατικών πόρων. Κατά συνέπεια, η επίπτωση κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του έργου, χαρακτηρίζεται ως: Α+ «βέβαιη», Β‐ «μικρή», Γ+ «σημαντική», Δ+ «άμεση», Ε+ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «συνεργιστική» και Η‐ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β‐Γ+Δ+Ε+Ζ+Η‐. Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου: Κατά την επεξεργασία των λυμάτων, αέρια του θερμοκηπίου (GHG), συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την αερόβια επεξεργασία (διεργασίες οξείδωσης), το μεθάνιο (CH4) από αναερόβιες διεργασίες και το υποξείδιο του αζώτου (N2O), που σχετίζεται με τις διεργασίες της νιτροποίησης/ απονιτροποίησης (ως ενδιάμεσο προϊόν), μπορεί να εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα. Οι αναμενόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ανοιγμένες σε όρους CO2e είναι της τάξης των 80‐100 kg CO2e/p.e./year, από τις οποίες αυτές που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι οι έμμεσες εκπομπές που αντιστοιχούν στο 20% και οι εκπομπές από την κατανάλωση ενέργειας που σχετίζονται με το 30% (με τον αερισμό να σχετίζεται με το 40% αυτού του ποσοστού) (Mamais et al., 2015). Κατά τη φάση λειτουργίας του έργου παράγεται βιοαέριο κατά την αναερόβια χώνευση της ιλύος το οποίο ωστόσο θα διαχειρίζεται κατάλληλα με αποτέλεσμα όχι μόνο την αποφυγή διαφυγής εκπομπών αερίων θερμοκηπίων αλλά την βελτιστοποίηση του ενεργειακού αποτυπώματος του Κ.Ε.Λ. και τη μείωση των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Συγκεκριμένα το παραγόμενο βιοαέριο θα αξιοποιείται ως ακολούθως: Σε μονάδα συμπαραγωγής θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης της μονάδας αναερόβιας χώνευσης και την πώληση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μια ουσιαστικά ανανεώσιμη πηγή υποκαθιστά την ηλεκτροπαραγωγή με συμβατικά καύσιμα (λιγνίτη) και μειώνει την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα και των λοιπών αερίων του θερμοκηπίου. Εναλλακτικά, σε περίπτωση που δεν κριθεί βιώσιμη η παραπάνω αξιοποίηση του βιοαερίου αυτό θα οδηγείται σε μονάδα παραγωγής θερμικής ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης της μονάδας χώνευσης και των κτιριακών εγκαταστάσεων του Κ.Ε.Λ. (Κτίριο Διοίκησης, Κτίριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης). Και σε αυτήν την περίπτωση το βιοαέριο υποκαθιστά συμβατικά καύσιμα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μόνο, το παραγόμενο βιοαέριο θα υφίσταται καύση, κατά την οποία καταστρέφεται το περιεχόμενο σε αυτό μεθάνιο μειώνοντας τη συνολική επίδραση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σε καμία περίπτωση δεν θα διαφεύγει βιοαέριο στην ατμόσφαιρα. Επισημαίνεται ακόμη ότι η επιλεχθείσα μέθοδος σταθεροποίησης της ιλύος (αναερόβια σταθεροποίηση) είναι μια ενεργειακά αυτόνομη διεργασία η οποία εξασφαλίζει την
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 163 παραγωγή ενέργειας (θερμικής ή/και ηλεκτρικής) και υπερτερεί σαφώς της εναλλακτικής αερόβιας σταθεροποίησης η οποία είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα διεργασία με τις συνεπαγόμενες επιπτώσεις της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας στο περιβάλλον. Κατά συνέπεια, η επίπτωση κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του έργου, χαρακτηρίζεται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε‐ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε‐Ζ+Η‐. 9.3 Επιπτώσεις στα μορφολογικά – τοπιολογικά, γεωλογικά, τεκτονικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά Φάση κατασκευής Οι αγωγοί προσαγωγής όπως και ο αγωγός διάθεσης θα ακολουθήσουν τη μορφολογία του εδάφους και σε μικρά μόνο μήκη προβλέπεται η κατασκευή μικροσηράγγων. Εξαίρεση αποτελεί ο Αγωγός Α, ο οποίος για μήκος 1070 m περίπου προβλέπεται σε σήραγγα. Από την ίδια σήραγγα θα διέλθει και ο αγωγός διάθεσης επεξεργασμένων εκροών. Οι συλλεκτήρες θα κατασκευαστούν στο μεγαλύτερο μήκος τους σε υπάρχουσες ή σε προβλεπόμενους από τα ρυμοτομικά σχέδια δρόμους. Για την κατασκευή των κεντρικών και των παραλιακών αντλιοστασίων οι εκσκαφές είναι περιορισμένες. Το ΚΕΛ βρίσκεται μέσα σε ομαλή ή σχεδόν ομαλή πεδινή περιοχή με κλίσεις μικρότερες του 5%. Το βάθος και ο όγκος των απαιτούμενων εκσκαφών για την κατασκευή του ΚΕΛ είναι σχετικά μικρά, αλλά πιθανόν να απαιτηθεί μικρής έκτασης και μικρού βάθους εξυγίανση εδαφών προκειμένου να εξασφαλισθεί η απαιτούμενη σταθεροποίηση για την έδραση των δεξαμενών του ΚΕΛ και πιθανόν για τα αντλιοστάσια. Λόγω του σχετικά μικρού βάθους των εκσκαφών για τα έργα υποδομής και ανωδομής δεν αναφέρονται ασταθείς καταστάσεις, δεδομένου επίσης ότι θα είναι προσωρινές και μετά την κατασκευή θα επακολουθήσουν επανεπιχώσεις. Σημαντική ποσότητα υλικών εκσκαφής θα χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή των οδών πρόσβασης στην μονάδα. Το ΚΕΛ χωροθετείται σε απόσταση 20 m από την οριογραμμή του ρέματος όπως αυτή έχει καθοριστεί για περίοδο επαναφοράς 50ετίας και δεν επιφέρει την απαίτηση έργων διευθέτησης του ρέματος. Λόγω της μικρής κλίμακας παρεμβάσεων στο βάθος των εκσκαφών για τα έργα υποδομής και ανωδομής, η επίπτωση στη μορφολογία της περιοχής κατά τη φάση κατασκευής του έργου εκτιμάται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε+ «βραχυπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+. Επίσης, αξιολογείται ως αρνητική, για την οποία δύναται να ληφθούν κατάλληλα μέτρα αποκατάστασης κατόπιν των οποίων θα απαλειφθεί η πιθανότητα εμφάνισής της.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 164 Ωστόσο δεν αναμένονται επιπτώσεις στα γεωλογικά, τεκτονικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης. Φάση λειτουργίας Η διερεύνηση περί επιπτώσεων στα μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης επικεντρώνεται κυρίως στην ανέγερση του ΚΕΛ, αλλά και στις διαδικασίες διάθεσης των παραπροϊόντων τους. Το έργο δεν επηρεάζει ουσιαστικά στοιχεία αυξημένου μορφολογικού ή τοπιολογικού ενδιαφέροντος. Το γεγονός αυτό εξηγείται καθώς με την εφαρμογή της μεθόδου των βιομεμβρανών καταργούνται οι δεξαμενές τελικής καθίζησης (Δ.Τ.Κ.) και οι εγκαταστάσεις διύλισης και δίνουν τη θέση τους σε έκταση που προορίζεται για την φύτευση πρασίνου και την βελτίωση της εικόνας της εγκατάστασης. Για την αποφυγή τυχόν πιθανής οπτικής όχλησης κατά τη διάρκεια της νύχτας, θα ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για τον φωτισμό του περιβάλλοντα χώρου όπως π.χ. την εγκατάσταση κατευθυντικών φωτιστικών σωμάτων ώστε να αποφευχθεί της διάχυσης του φωτός σε μη επιθυμητές κατευθύνσεις. Η διαθεσιμότητα αρδευτικού νερού για ανάπτυξη και υποστήριξη περιαστικού πράσινου, αλλά και των διαφόρων ειδών καλλιεργειών, ενισχύει την υποστήριξη του αττικού αγροτικού τοπίου. Οι εκτάσεις των καλλιεργειών που θα αρδεύονται, αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙΙ της ΜΠΕ, Μελέτη Σχεδιασμού και Εφαρμογής. Όσον αφορά στις διαδικασίες διάθεσης, δεδομένου του επιλεγόμενου τρόπου τελικής διάθεσης της παραγόμενης αφυδατωμένης ιλύος (θερμική επεξεργασία στο ΚΕΛ Ψυττάλειας ή σε οποιαδήποτε άλλη νομίμως αδειοδοτημένη εγκατάσταση), δεν αναμένονται επιπτώσεις στο έδαφος. Τα προϊόντα εσχάρωσης και εξάμμωσης θα υφίστανται συμπίεση και πλύση και στη συνέχεια θα οδηγούνται σε Χ.Υ.Τ.Α. έτσι ώστε να μην αναμένονται επιπτώσεις από τη διάθεσή τους. Επομένως, δεν αναμένονται μεταβολές των μορφολογικών χαρακτηριστικών και του τοπίου της περιοχής κατά τη φάση λειτουργίας του έργου. Επίσης, η λειτουργία του προτεινόμενου έργου δεν αναμένεται να προκαλέσει, καμία καταστροφή, επικάλυψη ή αλλαγή των γεωλογικών χαρακτηριστικών της περιοχής ούτε αλλαγή στη γεωλογική διάταξη των πετρωμάτων. 9.4 Επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον Υπενθυμίζεται ότι η προτεινόμενη θέση βρίσκεται εκτός περιοχής ιδιαίτερου φυσικού κάλους ή του δικτύου NATURA 2000. Φάση κατασκευής Ως προς τη χλωρίδα, κατά τις εργασίες κατασκευής των αγωγών και του αντλιοστασίου προσαγωγής δεν αναμένεται να είναι μεγάλες, καθώς η διέλευση των αγωγών γίνεται σε
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 165 υφιστάμενες οδούς, ενώ στις θέσεις των αντλιοστασίων απαντώνται χαμηλή δενδρώδης και ποώδης βλάστηση κυρίως σχίνα, αλμυρίκια και περιστασιακά πεύκα. Η σήραγγα ΚΕΛ Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος θα κατασκευαστεί με διάτρηση (όχι με εκσκαφή και επίχωση) συνεπώς δεν θα θιγεί η βλάστηση στο πευκοδάσος του λόφου Αγ. Κυριακής από τον οποίο θα διέλθει. Στην περιοχή της θέσης κατασκευής του ΚΕΛ δεν αναμένονται μεταβολές στην χλωρίδα. Το γήπεδο κατασκευής της μονάδας επεξεργασίας λυμάτων είναι γεωργική γη με περίπου 11,90 στρ. αμπελώνων και δεν διαθέτει φυσική βλάστηση. Παρότι θα θιγούν οι καλλιέργειες αμπελώνων που καταλαμβάνουν μέρος του γηπέδου, η δημιουργία εκ νέου εκτεταμένων χώρων πρασίνου θα συντελέσει στο θετικό ισοζύγιο της χλωρίδας. Ο αγωγός διάθεσης καθαρών ακολουθεί στο μεγαλύτερο μήκος του την οδό Αρίωνος συνεπώς δεν αναμένεται θα θιγούν ενότητες φυσικής βλάστησης. Στην περιοχή διέλευσης των αποχετευτικών αγωγών δεν εντοπίστηκαν, ούτε βιβλιογραφικά αναφέρονται σπάνια, μοναδικά ή υπό εξαφάνιση είδη φυτών, που μπορεί να επηρεαστούν από την κατασκευή και λειτουργία των εγκαταστάσεων. Όσον αφορά στις επιπτώσεις στα φυσικά ενδιαιτήματα από τη διάνοιξη του αγωγού διάθεσης επεξεργασμένων αποβλήτων, όπως τεκμηριώνεται και στο Κεφάλαιο 7 και το Παράρτημα ΙΙ της παρούσας μελέτης, η προτεινόμενη όδευση του αγωγού θα φέρει τις ελάχιστες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον αφού θα διασχίσει περιοχές ήδη διαμορφωμένες από τον άνθρωπο, δηλαδή καλλιεργημένες και οικοδομημένες εκτάσεις. Επιπλέον, όσον αφορά στο υποθαλάσσιο τμήμα, όπου προβλέπεται η εκβολή του αγωγού διάθεσης και σύμφωνα με τα στοιχεία της υποθαλάσσιας αναγνώρισης υπάρχουν υποθαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας (οικότοπος προτεραιότητας, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43 της ΕΟΚ), τα οποία εντοπίζονται από τη ΧΘ 0+ 190 μέχρι την ΧΘ 0+940 (σε όρους βάθους από το ‐3 μέχρι το ‐33 περίπου). Το γεγονός πως συναντώνται λιβάδια Ποσειδωνίας μόνο μέχρι το βάθος ‐33, ενισχύεται από την αδυναμία διείσδυσης του φωτός, που καθορίζει και τη βυθομετρική του κατανομή. Η κλίμακα, του έργου πόντισης του αγωγού διάθεσης είναι τόσο μικρή που είναι πρακτικά αδύνατο να διαταράξει τις τοπικές αυτές βιοκοινωνίες. Συγκεκριμένα, στην καινούρια χάραξη τα βάθη αυτά αντιστοιχούν σε 900 m μήκος αγωγού περίπου. Με ένα μέσο πλάτος σκάμματος 10 m, προκύπτει έκταση της τάξης του 1 ha. Με δεδομένο ότι η συνολική εκτιµηθείσα έκταση των λιβαδιών Ποσειδωνίας στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο ανέρχεται στα 84.000ha (ΕΛΚΕΘΕ, ∆εκέµβριος 2010, Ημερίδα για τις περιοχές Natura 2000 στις ελληνικές θάλασσες) το ποσοστό κατάληψης του οικοτόπου από το υπό μελέτη έργο, ανέρχεται σε περίπου 0,001% της συνολικής έκτασης που καταλαμβάνουν τα λιβάδια Ποσειδωνίας στην Ελλάδα. Επομένως, η όποια επίπτωση από την κατασκευή των έργων διασύνδεσης στο συγκεκριμένο οικότοπο εκτιμάται περιορισμένη χωρικά. Σε σχέση με τα υπόλοιπα τμήματα του αγωγού από την ΧΘ 0+0 έως 0+190 ο πυθμένας είναι βραχώδης, από την ΧΘ 1+130 μέχρι το τέλος του αγωγού εκβολής (ΧΘ 1+600) ο
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 166 πυθμένας αποτελείται κυρίως από άμμο με λίγους μικρούς χάλικες και πολλά θραύσματα οστράκων. Σε αρκετές θέσεις ανιχνεύονται ίχνη ιλύος στο υλικό πυθμένα και αποθέσεις φυτικών υπολειμμάτων στην επιφάνεια του πυθμένα. Από την ΧΘ 0+940 μέχρι την ΧΘ 1+130 παρεμφερείς ιδιότητες με το προηγούμενο με αύξηση ποσοστού ιλύος στον πυθμένα. Επίσης ανιχνεύθηκε (ΧΘ 0+955 έως ΧΘ 0+975) ζώνη πλάτους 20μ με βραχώδη σχηματισμό. Οι επιπτώσεις κατά τη διάρκεια κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού θα είναι περιοδικές για την ευρύτερη περιοχή και περιορισμένες στην περιοχή διέλευσης του αγωγού. Η άμεση περιοχή των έργων δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ότι παρουσιάζει ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον από πλευράς ειδών χλωρίδας και πανίδας. Επιπλέον, η λειτουργία του έργου δεν επιφέρει επιπτώσεις στη χλωρίδα της περιοχής δεδομένου ότι οι εγκαταστάσεις δεν επηρεάζουν την κατανομή των καλλιεργειών της εγγύτερης περιοχής, ενώ δεν θα αλλάξει η φυσιογραφία της περιοχής ούτε θα παραχθούν ρύποι οποιασδήποτε σύστασης. Ως προς την πανίδα, δεν αναμένονται επιπτώσεις στην πανίδα από τη διάνοιξη των κεντρικών αποχετευτικών, των συλλεκτήρων, των αγωγών διάθεσης και την κατασκευή των αντλιοστασίων. Σημειώνεται ότι το γήπεδο όπου προβλέπεται να κατασκευασθεί το ΚΕΛ αποτελεί γεωργική γη και έχει ήδη υποστεί έντονες επεμβάσεις. Για τον λόγο αυτό δεν φιλοξενεί είδη πανίδας και έτσι δεν αναμένονται επιπτώσεις από την κατασκευή των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων. Ούτε αναμένεται μείωση του αριθμού των ειδών πανίδας στην ευρύτερη περιοχή, λόγω της ικανής απόστασης του έργου από τους τύπους οικοτόπων που τα φιλοξενούν, αλλά και λόγω του μικρού όγκου και έκτασης του έργου. Εν τούτοις, θα πρέπει να αναμένονται κάποια μικρά σε έκταση και ένταση τοπικά φαινόμενα προσωρινής απομάκρυνσης πληθυσμών της ορνιθοπανίδας και των ειδών μικροπανίδας της ευρύτερης περιοχής, κατά τη φάση κατασκευής των έργων. Οι επιπτώσεις αυτές είναι παροδικές και θα αρθούν με το πέρας των κατασκευών. Φάση λειτουργίας Ως προς τη χλωρίδα της περιοχής, η λειτουργία του έργου δεν επιφέρει επιπτώσεις, δεδομένου ότι οι εγκαταστάσεις δεν επηρεάζουν την κατανομή των καλλιεργειών της εγγύτερης περιοχής, ενώ δεν θα αλλάξει η φυσιογραφία της περιοχής ούτε θα παραχθούν ρύποι οποιασδήποτε σύστασης. Η χλωρίδα και πανίδα της περιοχής θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τυχόν μεταβολές της θερμοκρασίας στην περιοχή του έργου. Οι μεταβολές της θερμοκρασίας από τη λειτουργία του έργου είναι εξαιρετικά μικρές και δεν μπορούν να μεταβάλουν τη χλωριδική σύνθεση της βλάστησης, δηλαδή να προκαλέσουν αλλαγές στη γεωγραφική
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 167 κατανομή των φυτικών ειδών. Επομένως, δεν αναμένονται επιπτώσεις στη χλωρίδα κατά τη λειτουργία του έργου δεδομένου ότι δεν θα αλλάξει η φυσιογραφία της περιοχής μετά την περάτωση των κατασκευαστικών έργων. Ως προς την πανίδα της περιοχής, κατά τη φάση λειτουργίας των έργων αποχέτευσης δεν αναμένονται διαφοροποιήσεις στη σύνθεση και την ποικιλία των ειδών πανίδας. Θα πρέπει να αναμένεται κάποια αύξηση των ειδών μικροπανίδας και ορνιθοπανίδας της περιοχής λόγω των προτεινόμενων φυτεύσεων και των ανοικτών δεξαμενών λυμάτων, χωρίς όμως αυτό να είναι βέβαιο. Το είδος και το μέγεθος των εγκαταστάσεων δεν επηρεάζουν τις μετακινήσεις και την αποδημία των ζώων ούτε συνεπάγονται την εισαγωγή νέων ειδών ζώων. Δυνητικά στα τμήματα του ΚΕΛ που περιλαμβάνουν ανοικτές δεξαμενές θα μπορούσαν να δημιουργηθούν εστίες προσέλκυσης πτηνών ή κυρίως εντόμων. Οι συνθήκες όμως του έργου δεν θα είναι ευνοϊκές, αφού δεν προβλέπεται να υπάρχουν λύματα σε ηρεμία, ενώ σε κάθε περίπτωση εάν απαιτηθεί θα γίνεται και εντομοκτονία. Όσον αφορά στη διάθεση των επεξεργασμένων εκροών, παρότι στο προβλεπόμενο βάθος εκβολής των 50 m, δεν παρουσιάζονται λιβάδια Ποσειδωνίας, καθώς το μεγάλο βάθος δεν επιτρέπει τη διείσδυση του φωτός και κατ’ επέκταση, την ανάπτυξή τους, έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις, όπου η κατασκευή ΕΕΛ και κατ’ επέκταση η διάθεση επεξεργασμένων εκροών στο θαλάσσιο αποδέκτη, είχε σαν αποτέλεσμα την βελτίωση της θαλάσσιας βλάστησης τέτοιου τύπου. Δεδομένης της χρήσης των λιβαδιών Ποσειδωνίας ως σημαντικό βιολογικό δείκτη καλής οικολογικής ποιότητας, η διαπιστωμένη βελτίωση του οικότοπου, είναι βασική απόρροια της γενικότερης βελτίωσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η εκβολή επεξεργασμένων εκροών στη θάλασσα, σε βάθος 50 m ενδέχεται να επηρεάσει σχετικά τα αλοκλινή της περιοχής τοπικά στην θέση των διαχυτήρων, με ενδεχόμενες συνέπειες στην υδρόβια πανίδα και τους βενθικούς οργανισμούς. Επίσης, η διάθεση των λυμάτων στη θάλασσα και η δημιουργία κώνου διάχυσης μπορεί να επηρεάσει σχετικά την αλατότητα με τις σχετικές συνέπειες στους κύκλους της πανίδας και των βενθικών οργανισμών στην θέση αυτή. Η αλατότητα της ανωστικής φλέβας στην περιοχή πλησίον των στομίων αυξάνει καθώς η επεξεργασμένη εκροή ανέρχεται προς την επιφάνεια, λόγω της έντονης ανάμιξης της με το θαλασσινό νερό. Στο Σχήμα 9.2 φαίνεται το προφίλ πυκνότητας (Sigma Theta) της ανωστικής φλέβας συναρτήσει του βάθος για ένα τυπικό σενάριο διάθεσης σε ομοιογενή αποδέκτη. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς σε βάθος 40 m από την επιφάνεια η διαφορά πυκνότητας του πεδίου επεξεργασμένης εκροής με το θαλασσινό νερό ανέρχεται σε 0,34 kg/m3, ενώ στην επιφάνεια η διαφορά πυκνότητας είναι μικρότερη από 50 g/m3.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 168 Σχήμα 9.2: Τυπικό προφίλ αλατότητας ανωστικής φλέβας για διάθεση σε βάθος 50m σε μη στρωματωμένο αποδέκτη, σύμφωνα με το μοντέλο Visual Plumes Οι παραπάνω πιθανότητες παραμένουν μόνο στην στενή περιοχή της θέσης εκβολής (περιοχή διαχυτήρων), ενώ εκτός της στενής αυτής περιοχής, οι επιπτώσεις είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες. Ο υψηλός βαθμός καθαρισμού που επιτυγχάνεται από την μελετώμενη εγκατάσταση, σε συνδυασμό με το έργο εκβολής, μειώνει στο ελάχιστο τις επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής. Με την εφαρμοζόμενη επεξεργασία απομακρύνονται τα αιωρούμενα στερεά και αποτρέπεται η δημιουργία βενθικών αποθέσεων. Η απομάκρυνση του οργανικού άνθρακα έχει ως συνέπεια τη δραστική μείωση της ζήτησης οξυγόνου και έτσι αποφεύγεται η μείωση της συγκέντρωσης διαλυμένου οξυγόνου στον αποδέκτη. Τέλος η απομάκρυνση θρεπτικών συστατικών (αζώτου και φωσφόρου) αποτρέπει την ανάπτυξη ευτροφικών συνθηκών στους παρακείμενους όρμους που εκτός των αισθητικών επιπτώσεων (μείωση διαφάνειας, δημιουργία επιφανειακών κηλίδων φυτοπλαγκτού) θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά μέσω έμμεσης αποξυγόνωσης η τοξικότητας το υδάτινο οικοσύστημα της περιοχής. Λόγω της απουσίας τοξικών ρύπων στα προς επεξεργασία λύματα δεν αναμένεται συσσώρευση τοξικών ουσιών ούτε στα ιζήματα ούτε και στην υδάτινη στήλη ή στο σώμα των υδρόβιων οργανισμών. Επίσης ο υψηλός βαθμός επεξεργασίας των λυμάτων που προβλέπεται, εκμηδενίζει τη μικροβιακή μόλυνση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Τέλος δεν εντοπίστηκαν, ούτε υπάρχουν βιβλιογραφικές αναφορές για την παρουσία στην περιοχή των έργων και του ρέματος Ραφήνας σπάνιων ή υπό εξαφάνιση ειδών πανίδας ή οικοτόπων τους, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Αντιθέτως, η υφιστάμενη κατάσταση προκαλεί πληθώρα προβλημάτων στο φυσικό περιβάλλον της
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 169 περιοχής, καθώς συνηγορεί στην ανεξέλεγκτη διάθεση και συνεπώς στην υποβάθμισή του φυσικού περιβάλλοντος. Επομένως, η επίπτωση κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του έργου, χαρακτηρίζεται ως: Α+ «βέβαιη», Β‐ «μικρή», Γ+ «σημαντική», Δ‐ «έμμεση», Ε+ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «συνεργιστική» και Η‐ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β‐Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η‐. 9.5 Επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον 9.5.1 Επιπτώσεις ως προς το χωροταξικό σχεδιασμό & τις χρήσεις γης. Φάση κατασκευής Οι κεντρικοί αποχετευτικοί αγωγοί και οι συλλεκτήριοι αγωγοί θα κινηθούν εντός υφιστάμενων ή μελλοντικών οδών. Στις περιπτώσεις τοποθέτησης αγωγών σε μελλοντικές οδούς, μη διανοιγμένες κατά τη φάση κατασκευής, προβλέπεται πλήρης αποκατάσταση, στην πρώτερη κατάσταση, διατηρώντας τον υφιστάμενο χαρακτήρα. Το χερσαίο τμήμα του αγωγού διάθεσης κινείται στο μεγαλύτερο τμήμα του κατά μήκος υφιστάμενης οδού Αρίωνος και του ΚΑΑ Ραφήνας ‐ Αρτέμιδας και θα είναι υπόγειος. Στο αρχικό τμήμα του θα περνάει σε σήραγγα. Μόνο κατά τη διάρκεια της κατασκευής θα προκύψει ανάγκη μερικών εκτροπών της κυκλοφορίας. Το κεντρικό αντλιοστάσιο της Λούτσας (ΑΛ) θα κατασκευασθεί εντός του εγκεκριμένου σχεδίου Β’ κατοικίας, ενώ το κεντρικό αντλιοστάσιο της Ραφήνας (ΑΡ) θα κατασκευασθεί εντός των ορίων του συνοικισμού Αύρα. Τα κεντρικά αυτά αντλιοστάσια θα είναι υπόγεια, αλλά θα διαθέτουν και γραφεία. Για την κατασκευή των κεντρικών αντλιοστασίων ΑΛ και ΑΡ θα απαιτηθεί απαλλοτρίωση των γηπέδου που θα κατασκευασθούν. Το κεντρικό αντλιοστάσιο Νότιας Αρτέμιδας θα κατασκευαστεί εντός των ορίων του εγκεκριμένου σχεδίου Β’ κατοικίας. Η προτεινόμενη λύση επηρεάζει μικρή έκταση παραλιακού χώρου αναψυχής (φυτεμένου με καλλωπιστικά είδη φυτών). Τα παραλιακά αντλιοστάσια θα κατασκευαστούν κοντά στην ζώνη της παραλίας αλλά εκτός γραμμής αιγιαλού, εντός των ορίων οικισμού Β’ κατοικίας. Τα αντλιοστάσιο ΑΡ1, ΑΡ4, ΑΡ5 και ΑΡ6 της Ραφήνας και τα αντλιοστάσια ΑΛ1, ΑΛ2 και ΑΛ3 δεν θα θίξουν οποιοδήποτε έργο υποδομής ή περιοχή θεσμοθετημένης χρήσης. Το αντλιοστάσιο ΑΡ1 θα κατασκευαστεί σε ελεύθερο χώρο, σε περιοχή όπου ευδοκιμεί αμμόφιλη βλάστηση. Το αντλιοστάσιο ΑΡ2 θα κατασκευαστεί σε ελεύθερο χώρο κοντά σε έργα διαμόρφωσης της παραλίας Ραφήνας. Ο υπόγειος οικίσκος του αντλιοστασίου ΑΡ3 θα κατασκευαστεί στο λιμάνι της Ραφήνας πλησίον υφιστάμενου αντλιοστασίου. Στη φάση κατασκευής θα δημιουργηθεί μικρής έκτασης όχληση και θα απαιτηθεί μερική εκτροπή της
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 170 κυκλοφορίας. Ο οικίσκος για την στέγαση του Η/Ζ θα κατασκευαστεί σε κάποια απόσταση από τον υπόγειο οικίσκο σε θέση του λιμανιού που θα προσδιοριστεί μελλοντικά. Το αντλιοστάσιο ΑΛ2 θα κατασκευαστεί κοντά στις αθλητικές εγκαταστάσεις στην παραλίας της Λούτσας, ενώ το ΑΛ3 πλησίον της παραλιακής ζώνης εκτός των ορίων και σε απόσταση περίπου 20 m, του μερικώς μπαζωμένου υδροβιότοπου που έχει προταθεί από την ΖΟΕ να κηρυχθεί περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Το αντλιοστάσιο ΑΛΚ, χωροθετείται στο κέντρο Αρτέμιδας, σε κοινόχρηστη έκταση της πλατείας, Αγίας Μαρίνας. Τα αντλιοστάσια ΑΑ1, ΑΑ2, ΑΑ3 και ΝΑΑ1, ΝΑΑ2, ΝΑΑ3, των περιοχών Καλλιτεχνούπολης και Αγίου Σπυρίδωνα‐Διώνης αντίστοιχα, χωροθετούνται σε εκτάσεις που ανήκουν σε κοινόχρηστους χώρους χωρίς ανάγκη απαλλοτριώσεων. Η προτεινόμενη θέση του κεντρικού αντλιοστασίου Σπάτων βρίσκεται εκτός ορίου εγκεκριμένου σχεδίου οικισμού, σε γεωργική περιοχή. Επομένως, η επίπτωση από τη φάση κατασκευής του έργου στον εν ισχύ χωροταξικό σχεδιασμό της περιοχής εκτιμάται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε+ «βραχυπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ « μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+. Εφόσον, αξιολογείται ως αρνητική, δύναται να ληφθεί κατάλληλο μέτρο πρόληψης και αποφυγής κατόπιν εφαρμογής του οποίου θα απαλειφθεί η πιθανότητα εμφάνισής της. Δεν αναμένονται επιπτώσεις στις χρήσεις γης της περιοχής κατά τη φάση κατασκευής του έργου. Φάση λειτουργίας Στην άμεση και ευρύτερη περιοχή του έργου, άλλαξαν διαχρονικά οι χρήσεις γης, που συμβαδίζουν με την αύξηση του πληθυσμού της Αττικής, ενώ η επιδιωκόμενη (καλύτερη) ποιότητα ζωής οδήγησε στην μετακίνηση του μόνιμου πληθυσμού του Λεκανοπεδίου κύρια προς την ημιορεινή περιοχή των Μεσογείων και την ραγδαία αύξηση του παραθεριστικού πληθυσμού και των ημερήσιων επισκεπτών των παραλιακών περιοχών. Η αύξηση του πληθυσμού ενισχύθηκε από την λειτουργία του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (Ελ. Βενιζέλος). Τα μεγέθη του έργου δεν θα μεταβάλουν τις σημερινές χρήσεις της άμεσης ή ευρύτερης περιοχής. Με δεδομένο τις πιέσεις για αστικοποίηση της γεωργικής γης, η δημιουργία των ικανών και αναγκαίων δικτύων υποδομής είναι επιβεβλημένη. Οπότε το έργο θα εξυπηρετήσει προς το καλύτερο τις υφιστάμενες αλλά και προγραμματισμένες ή μελλοντικές αστικές επεκτάσεις των οικισμών, χωρίς όμως να θεωρηθεί ότι αυτό από μόνο του θα συντελέσει στην αλλαγή των χρήσεων γης.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 171 Γενικά τα έργα που προτείνεται να κατασκευαστούν αποτελούν έργα προστασίας του περιβάλλοντος της ευρύτερης εξυπηρετούμενης περιοχής και αναβάθμισης της ποιότητάς της. Τα έργα αποχέτευσης ακαθάρτων υδάτων κατατάσσονται στα σημαντικότερα έργα υποδομής και αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων, ενώ σημαντικότατη είναι και η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος. Το έργο δεν πρόκειται να επηρεάσει κατά οποιονδήποτε τρόπο τις μεταφορές ή την κυκλοφορία στη περιοχή, παρά μόνον θετικά και έμμεσα, αφού θα μειωθούν κατά τη λειτουργία του οι κινήσεις των βυτιοφόρων οχημάτων. Ειδικότερα, η υλοποίηση των έργων αποχέτευσης θα προστατεύσει τoν υγροβιότοπο που γειτνιάζουν τα αντλιοστάσια ΑΛ2 και ΑΛ3, από τις ανεξέλεγκτες διαρροές των βόθρων και τις εκφορτίσεις του ρυπασμένου από τους βόθρους υπόγειο υδροφορέα, βελτιώνοντας την ποιότητα των υδάτων του υγροτόπου. Κατά συνέπεια οι επιπτώσεις κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του έργου, χαρακτηρίζονται ως: Α+ «βέβαιη», Β‐ «μικρή», Γ+ «σημαντική», Δ+ «άμεση», Ε+ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «συνεργιστική» και Η‐ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β‐Γ+Δ+Ε+Ζ+Η‐. 9.5.2 Επιπτώσεις ως προς τη διάρθρωση και λειτουργίας του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Φάση κατασκευής Από τη διάνοιξη της σήραγγας ΚΕΛ Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος δεν αναμένονται οχλήσεις στους εγγύς οικισμούς διότι η διάνοιξή της θα γίνει με διάτρηση (όχι με εκσκαφή και επίχωση). Η προτεινόμενη θέση του ΚΕΛ βρίσκεται μακριά από τα όρια εγκεκριμένων οικισμών, σε περιοχή με οχλούσες δραστηριότητες, οπότε η διέλευση βαρέων οχημάτων για την κατασκευή του, δεν θα γίνεται διαμέσου των οικισμών. Λαμβάνοντας υπόψη και ότι οι εργασίες κατασκευής πραγματοποιούνται αυστηρά εντός χρονοδιαγράμματος και δεν δύναται να επηρεάσουν τη διάρθρωση και λειτουργία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Φάση λειτουργίας Είναι γεγονός ότι σε πλήθος περιπτώσεων, οι προσπάθειες χωροθέτησης εγκαταστάσεων που σχετίζονται με την επεξεργασία υγρών απόβλητων, αστικών απορριμμάτων κλπ, προσκρούουν σε σοβαρές αντιδράσεις των κατοίκων και των χρηστών γης της άμεσης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Η παρουσία των έργων επεξεργασίας λυμάτων, πολλές φορές, λαμβάνεται από τους περίοικους σαν εστία μολύνσεων ή οχλήσεων. Η διεθνής εμπειρία και πρακτική έχει αποδείξει ότι η παρουσία και λειτουργία ΚΕΛ στη γειτονία κατοικημένων περιοχών είναι συμβατές με την κοινωνική ισορροπία της περιοχής. Για τους λόγους αυτούς, απαιτείται κατάλληλη ενημέρωση του κοινού, τόσο για το χαρακτήρα του έργου, όσο και για την πληρότητα του σχεδιασμού του και των μέτρων
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 172 που λαμβάνονται αποφυγής οποιασδήποτε αρνητικής επίπτωσης στην περιοχή χωροθέτησή της. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα της παρ. 8.6.2 της παρούσας μελέτης, το προτεινόμενο έργο εξυπηρετεί τους οικισμούς των Δήμων Ραφήνας – Πικερμίου και Σπάτων ‐ Αρτέμιδας, που προς το παρόν στερούνται αποχετευτικό σύστημα. Η υλοποίηση ενός τέτοιου έργου περιβαλλοντικής υποδομής έχει θετική επίπτωση στα θέματα δημόσιας υγείας μιας περιοχής, δεδομένου ότι τα αστικά λύματα συλλέγονται και επεξεργάζονται σε κατάλληλο βαθμό πριν διοχετευθούν στον τελικό αποδέκτη. Επομένως, η περιοχή αναμένεται να ενισχύσει τις ανθρωπογενείς δραστηριότητές της, καθώς αναμένεται να ευνοηθεί ο τουριστικός της χαρακτήρας και η διαμονή των μόνιμων κατοίκων και παραθεριστών. Επομένως, η επίπτωση κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του έργου, χαρακτηρίζεται ως: Α+ «βέβαιη», Β‐ «μικρή», Γ+ «σημαντική», Δ+ «άμεση», Ε+ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «συνεργιστική» και Η‐ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β‐Γ+Δ+Ε+Ζ+Η‐. 9.5.3 Επιπτώσεις στην πολιτισμική κληρονομιά Φάση κατασκευής Δεν αναμένονται επιπτώσεις στη διάρθρωση και λειτουργία της περιοχής μελέτης κατά τη φάση κατασκευής του έργου. Φάση λειτουργίας Σύμφωνα με τα αναφερόμενα της ενότητας 8.6.3 της παρούσας μελέτης, το προτεινόμενο έργο χωροθετείται σε οικόπεδο το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 640 m από τον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο του Πικερμίου, ενώ απέχει κατ’ ελάχιστον 1,5 χιλιόμετρα από όλα τα ιστορικά μνημεία του Δήμου Σπάτων‐ Αρτέμιδος. Συνεπώς η μονάδα δεν πρόκειται να επηρεάσει το πολιτισμικό περιβάλλον της περιοχής. 9.6 Κοινωνικό‐οικονομικές επιπτώσεις 9.6.1 Μέγεθος επηρεαζόμενου πληθυσμού Φάση κατασκευής Κατά τη φάση κατασκευής του έργου αναμένονται θετικές επιπτώσεις στο κοινωνικό περιβάλλον καθώς για την ολοκλήρωσή του αναμένεται να απαιτηθεί σημαντικός αριθμός εργαζόμενων σε διαφορετικούς τομείς δραστηριοτήτων και σε ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων. Φάση λειτουργίας
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 173 i. Κατά τη φάση λειτουργίας εκτιμάται ότι συνολικά θα εξυπηρετούνται περίπου 180.000 άτομα (έτος σχεδιασμού‐κατασκεύης του έργου) των Δήμων Ραφήνας‐ Πικερμίου και Σπάτων‐ Αρτέμιδος. ii. Το προτεινόμενο έργο, θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας της ευρύτερης περιοχής. iii. Οι θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν κατά τη φάση λειτουργίας του έργου θα είναι έντεκα (11). iv. Επισημαίνεται ότι η λειτουργία ενός τέτοιου έργου θα συμβάλει τόσο στην ανάπτυξη της περιοχής όσο στην συμμόρφωση προς την εθνική δέσμευση για εφαρμογή της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ που απαιτεί την κατάλληλη συλλογή των λυμάτων και ρυθμίζει τις απορρίψεις λυμάτων προσδιορίζοντας το κατάλληλο είδος επεξεργασίας. (βλ. ΥΠΕΝ, 2016α). v. Η υλοποίηση ενός τέτοιου έργου, το οποίο αποτελεί έργο βασικής περιβαλλοντικής υποδομής, σηματοδοτεί την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της περιοχής, καθώς και στην αύξηση της αξίας της γης στους οικισμούς. vi. Δεν υφίστανται αντιθέσεις με άλλες αναπτυξιακές τάσεις στην περιοχή, καθώς το έργο είναι ιδανικά συνυφασμένο με τον τουριστικό χαρακτήρα της περιοχής. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η λειτουργία του έργου έχει θετική επίπτωση στο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον και εκτιμάται ως: Α+ «βέβαιη», Β‐«μικρή», Γ+ «σημαντική», Δ+ «άμεση», Ε+ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «συνεργιστική» και Η‐ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β‐Γ+Δ+Ε+Ζ+Η‐. 9.7 Επιπτώσεις στις τεχνικές υποδομές 9.7.1 Επιπτώσεις στις υποδομές μεταφορών Φάση κατασκευής Κατά τη φάση κατασκευής, εκτιμάται ότι θα επέλθει μικρή αύξηση στη διακίνηση φορτηγών οχημάτων από και προς τις εγκαταστάσεις του έργου. Ωστόσο, λόγω της μικρής (όπως εκτιμάται) διάρκειας κατασκευής του προτεινόμενου έργου η επίπτωση στο οδικό δίκτυο εκτιμάται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή» , Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε+ «βραχυπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+«μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+ αλλά πλήρως αναστρέψιμη με το πέρας της κατασκευής. Εφόσον, αξιολογείται ως αρνητική, άμα κριθεί απαραίτητο προτείνονται να ληφθούν κατάλληλα μέτρα πρόληψης ή αποφυγής κατόπιν των οποίων θα μειωθεί η ένταση της τυχόν επιβάρυνσης στο οδικό δίκτυο.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 174 Φάση λειτουργίας Δεν αναμένονται επιπτώσεις στις υποδομές μεταφορών της περιοχής μελέτης κατά τη φάση λειτουργίας του έργου. 9.7.2 Επιπτώσεις στα συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών Δεν αναμένονται επιπτώσεις στα συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών της περιοχής μελέτης κατά τη φάση κατασκευής και λειτουργίας του έργου. 9.7.3 Επιπτώσεις στις Ε.Κ.Ω. Φάση κατασκευής Κατά τη φάση κατασκευής του προτεινόμενου έργου, δεν θα απαιτηθεί αύξηση των υφιστάμενων υποδομών της ευρύτερης περιοχής στον τομέα του ηλεκτρισμού και της τηλεπικοινωνίας. Φάση λειτουργίας Κατά τη φάση λειτουργίας του προτεινόμενου έργου, δεν θα απαιτηθεί αύξηση των υφιστάμενων υποδομών της ευρύτερης περιοχής στον τομέα του ηλεκτρισμού και της τηλεπικοινωνίας. 9.8 Συσχέτιση με τις ανθρωπογενείς πιέσεις στο περιβάλλον Φάση κατασκευής Λαμβάνοντας υπόψη τις ανθρωπογενείς πιέσεις όπως εφαρμόζονται στο περιβάλλον της περιοχής μελέτης και περιγράφονται στην παρ. 8.9 της παρούσας μελέτης, η κατασκευή του έργου δεν προβλέπεται να εντείνει κάποια από τις υφιστάμενες πιέσεις. Φάση λειτουργίας Λαμβάνοντας υπόψη τις ανθρωπογενείς πιέσεις όπως εφαρμόζονται στο περιβάλλον της περιοχής μελέτης και περιγράφονται στην παρ. 8.9 της παρούσας μελέτης, η λειτουργία του έργου δεν προβλέπεται να εντείνει κάποια από τις υφιστάμενες πιέσεις. Αντίθετα, το έργο θα μειώσει ουσιαστικά ή ακόμα και θα απαλείψει τις υφιστάμενες σήμερα πιέσεις ρύπανσης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων από ανεπεξέργαστα λύματα. 9.9 Επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα 9.9.1 Εκτιμώμενες επιπτώσεις από την εκπομπή αέριων ρύπων Φάση κατασκευής Η εκπομπή αέριων ρύπων κατά την φάση κατασκευής προέρχεται κυρίως από τα προϊόντα καύσης των κινητήρων του μηχανολογικού εξοπλισμού (ή αλλιώς των μηχανημάτων έργου), δηλαδή των αυτοκινούμενων μηχανημάτων, που λειτουργούν με
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 175 κινητήρια θερμική μηχανή όπως εκσκαφείς, αυτοκινούμενοι γερανοί, φορτωτές, grader κ.λ.π.. Οι αέριοι ρύποι είναι κυρίως στερεά σωματίδια (PM10), CO, HC, SO2, και ΝΟx από την κίνηση των οχημάτων και τη λειτουργία των μηχανημάτων. Για τον υπολογισμό των απαερίων θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το είδος των μηχανημάτων και το είδος καυσίμου που χρησιμοποιεί. Με βάση τα στοιχεία αυτά, υπολογίζεται η καταναλισκόμενη ποσότητα καυσίμου ανά μηχάνημα και όχημα (βλ. Πίνακας 9‐1) και έχοντας υπόψη τους συντελεστές εκπομπής καυσίμων (Βλ. Πίνακας 9‐2), μπορεί να εκτιμηθούν, κατά προσέγγιση, οι συνολικές ποσότητες ρύπων που θα εκπέμπονται ημερησίως κατά την περίοδο πλήρους λειτουργίας (αιχμής) του εργοταξίου. Πίνακας 9‐1: Οχήματα /μηχανήματα εργοταξίου και τύπος και κατανάλωση καυσίμου Μηχάνημα/ Όχημα Είδος καυσίμου Ημερήσια κατανάλωση (λίτρα/ημέρα) Γερανός 10 τόννων Πετρέλαιο 100 Προωθητήρας Πετρέλαιο 110 Μηχανικός εκσκαφέας Πετρέλαιο 80 Αεροσυμπιεστής Πετρέλαιο 40 Ανατρεπόμενο όχημα Πετρέλαιο 80 Φορτωτής Πετρέλαιο 40 Θραυστήρας Ακάθαρτο Πετρέλαιο Βενζίνη 180 5 Αναμικτήρας σκυροδέματος Πετρέλαιο 17 Πρέσα σκυροδέματος Πετρέλαιο 17 Πίνακας 9‐2: Συντελεστές εκπομπής καυσίμων (τόνοι ρύπου/τόνο καυσίμου) Καύσιμο CO NΟx HCs SO2 TSP Πετρέλαιο 0,049 0,025 0,017 0,006 0,014 Βενζίνη 0,59 0,021 0,052 ‐‐ ‐‐ Με βάση τα παραπάνω εκτιμάται η ακόλουθη εκπομπή καυσαερίων κατά την περίοδο πλήρους λειτουργίας του εργοταξίου:
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 176 Πίνακας 9‐3: Εκπομπές καυσαερίων κατά τη φάση κατασκευής. Καύσιμο CO NΟx HCs SO2 TSP kg ρύπου /d 35.49 0.11 11.55 3.98 9.30Επομένως, οι ποσότητες αυτές δεν θα είναι σημαντικές και εκτιμάται ότι οι ρύποι θα απομακρύνονται από τους συνήθως πνέοντες ανέμους, χωρίς να επιβαρύνουν τον αέρα της περιοχής. Ακόμα και σε περίπτωση νηνεμίας, οι συγκεντρώσεις των ρύπων στην ατμόσφαιρα δεν θα ξεπεράσουν τα επιτρεπόμενα όρια. Με τη λήψη κατάλληλων μέτρων σχετικά με τη ρύθμιση και την επιμελή συντήρηση των κινητήρων, δεδομένου τον περιορισμένο αριθμό οχημάτων και μηχανημάτων σε σχέση με την έκταση της περιοχής των έργων, η επίπτωση χαρακτηρίζεται ως: Α‐ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε+ «βραχυπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+. Φάση λειτουργίας Κατά τη φάση λειτουργίας του έργου οι εκπομπές στην ατμόσφαιρα περιορίζονται στο ΚΕΛ και αφορούν στους ακόλουθους ρύπους: Σταγονίδια: Τα σταγονίδια είναι μικρά (1‐20 μm), υγρά κυρίως σωματίδια, που μπορεί να περιέχουν παθογόνους μικροοργανισμούς. Στα Α/Σ δεν προβλέπεται έκλυση σταγονιδίων καθώς αυτά είναι στο σύνολό τους υπόγεια και οι αντλίες υποβρύχιες. Στο προτεινόμενο ΚΕΛ, οι δυνητικές πηγές έκλυσης σταγονιδίων περιορίζονται στον αεριζόμενο εξαμμωτή και στις δεξαμενές αερισμού. Η δεξαμενή εξάμμωσης ‐ απολιπανσης βρίσκεται εντός κλειστού κτιρίου περιορίζοντας έτσι τα όποια εκπεμπόμενα σταγονίδια. Στις δεξαμενές αερισμού, το εφαρμοζόμενο σύστημα αερισμού με διάχυση λεπτής φυσαλίδας για τις βιολογικές διεργασίας και χονδρής φυσαλίδας για τον καθαρισμό των μεμβρανών, εξασφαλίζει την ελαχιστοποίηση των εκλυόμενων σταγονιδίων. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη τη διάταξη των μονάδων της εγκατάστασης, ο κίνδυνος μεταφοράς των αιωρημάτων εκτός των ορίων της εγκατάστασης είναι ουσιαστικά μηδαμινός, περιορίζοντας τις τυχόν επιπτώσεις στο εσωτερικό του οικοπέδου. Πτητικές ουσίες: Οι γνωστές τοξικές ουσίες οι οποίες μπορούν να εκλυθούν ως αέριοι ρυπαντές σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων είναι σχετικά λίγες και αφορούν κυρίως πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs). Ανάμεσα στις ενώσεις αυτές περιλαμβάνονται αρωματικοί υδρογονάνθρακες (βενζόλιο, αιθυλοβενζόλιο, τολουόλη κλπ.), χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες (χλωροβενζόλια, αιθάνια, αιθυλένια και τετραχλωριούχοι άνθρακες) και αλειφατικοί και οξυγονωμένοι υδρογονάνθρακες. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις ενώσεις οι οποίες είναι έντονα πτητικές και γνωστές ή ύποπτες ως καρκινογόνες (π.χ. βενζόλιο, χλωροφόρμιο).
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 177 Στο προτεινόμενο έργο, τα εισερχόμενα λύματα προέρχονται αποκλειστικά από οικιακή χρήση και κατά συνέπεια δεν αναμένεται εκπομπή τοξικών ρύπων στην ατμόσφαιρα και δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για έκλυση τοξικών πτητικών οργανικών ενώσεων. Η κύρια πηγή εκπομπής καυασερίων από τη λειτουργία του Κ.Ε.Λ αφορά στις εκπομπές από την καύση βιοαερίου στη μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή/και στο σύστημα καυστήρα‐λέβητα. Σύμφωνα με την ανάλυση της ενότητας 6.6.5 η μέση ετήσια ποσότητα εκλυόμενου διοξειδίου του άνθρακα θα είναι περιορισμένη της τάξης των 550tn CO2/yr κατά την τελική φάση του έργου (2060) και δεν αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον της περιοχής. Επομένως οι επιπτώσεις από τις εκπομπές πτητικών ουσιών στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον από τη λειτουργία του έργου χαρακτηρίζονται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε+ «βραχυπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+. Καθώς πρόκειται για αρνητική επίπτωση, προβλέπεται να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης ή αποφυγής. 9.9.2 Εκτιμώμενες επιπτώσεις από την έκλυση σκόνης Φάση κατασκευής Μικρές και τοπικές επιπτώσεις στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον αναμένονται στις περιοχές εκτέλεσης χωματουργικών εργασιών, λόγω της προκαλούμενης ρύπανσης από αιωρούμενα στερεά (σκόνη). Η σκόνη αποτελείται από αδρανή υλικά, κυρίως σωματίδια μεγάλης σχετικά διαμέτρου, η οποία δεν αναμένεται να επηρεάσει χώρους εκτός του οικοπέδου της εγκατάστασης. Η έκλυση σκόνης κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών θα είναι εύκολο να περιορισθεί αποτελεσματικά με τη λήψη κατάλληλων προστατευτικών μέτρων. Επομένως, οι επιπτώσεις από τις εκπομπές σκόνης στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον κατά την κατασκευή του συνόλου του έργου, χαρακτηρίζονται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε+ «βραχυπρόθεσμη», Ζ+« μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+. Για τον λόγο αυτό, θα ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης για την πρόληψη και εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων. Φάση λειτουργίας Κατά τη φάση λειτουργίας του έργου πηγή εκπομπής σκόνης σχετίζεται με την κίνηση των οχημάτων μεταφοράς της ιλύος. Η κίνηση είναι σχετικά μικρή λόγω της μικρής δυναμικότητας της μονάδας και δεν αναμένονται αξιόλογες οχλήσεις. Η επίπτωση από τις εκπομπές σκόνης στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον κατά τη λειτουργία του συνόλου του έργου, χαρακτηρίζονται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε‐ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 178 διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε‐Ζ+Η+. Για τον λόγο αυτό, θα ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης για την πρόληψη και εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων. 9.9.3 Εκτιμώμενες επιπτώσεις από την έκλυση οσμών Φάση κατασκευής Κατά τη φάση κατασκευής του συνόλου του έργου δεν αναμένεται έκλυση οσμών. Φάση λειτουργίας Κατά τη φάση λειτουργίας του έργου δυνητικές πηγές έκλυσης οσμών είναι τα αντλιοστάσια ακαθάρτων και το ΚΕΛ. Οι οσμές οφείλονται σε πτητικές ανόργανες και οργανικές ενώσεις μικρού σχετικά μοριακού βάρους. Το υδρόθειο (H2S) αποτελεί κυρίαρχη αιτία οσμών σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, ενώ εξαιρετικά δύσοσμες είναι και οι οργανοθειούχες ενώσεις όπως οι μερκαπτάνες (R‐SH) λόγω των πολύ χαμηλών συγκεντρώσεων κατά τις οποίες μπορούν να εντοπίζονται από την ανθρώπινη όσφρηση. Συχνά οι οσμηρές ουσίες περιλαμβάνουν αμμωνία και άλλες οργανικές ενώσεις όπως οι αμίνες και οι ινδόλες. Το επίπεδο των οσμών, που συναντώνται στα αστικά λύματα και στην ιλύ, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες με πλέον κύριους την ύπαρξη σηπτικών συνθηκών και την έκθεσή τους στην ατμόσφαιρα. Οι πιθανές θέσεις στο έργο των Β. Μεσόγειων στις οποίες ενδέχεται να παρουσιαστεί πρόβλημα δυσοσμιών είναι: Έργα συλλογής – μεταφοράς – κεντρικό φρεάτιο εισόδου: Η έλλειψη συντήρησης ή ο κακός σχεδιασμός του δικτύου αποχέτευσης έχει ως αποτέλεσμα την πιθανότητα δημιουργίας σηπτικών συνθηκών εντός του δικτύου και των αντλιοστασίων με αποτέλεσμα την παραγωγή αερίων (σουλφιδίων ή και άλλων δύσοσμων πτητικών ενώσεων) σύνολο του δικτύου και στο φρεάτιο εισόδου. Μονάδα προεπεξεργασίας ΚΕΛ: Οι μονάδες εσχάρωσης και εξάμμωσης αποτελούν δυνητικά πηγές παραγωγής οσμηρών αέριων ρύπων. Η συσσώρευση οργανικών υπολειμμάτων στα κανάλια προσαγωγής και στις εσχάρες σε περιπτώσεις ανεπαρκούς καθαρισμού, καθώς και η επικάθιση οργανικών σωματιδίων στην επικαθήμενη, στον πυθμένα των αεριζόμενων εξαμμωτών, άμμο και η συνεπαγόμενη μεταφορά και παραμονή της για σχετικά μεγάλα διαστήματα στα δοχεία αποθήκευσης αποτελούν τις πιθανότερες αιτίες παραγωγής δυσοσμιών στα έργα προεπεξεργασίας. Δεξαμενές Πρωτοβάθμιας Καθίζησης: Προβλήματα οσμών στις πρωτοβάθμιες δεξαμενές καθίζησης σπανίως παρουσιάζονται σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και οφείλονται κυρίως στο μεγάλο χρόνο παραμονής των λυμάτων σε αυτές οπότε στα λύματα αρχίζει η δημιουργία σηπτικών συνθηκών. Αυτό μπορεί να συμβεί σε δεξαμενές που είναι υπερδιαστασιολογημένες.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 179 Λόγω του σχεδιασμού των δεξαμενών πρωτοβάθμια καθίζησης στο προτεινόμενο έργο, δεν αναμένεται πρόβλημα οσμών, καθώς προβλέπεται η κάλυψη των Δεξαμενών Πρωτοβάθμιας Καθίζησης με καλύμματα ελαφρού τύπου και εφαρμογή συστήματος απόσμησης. Γραμμή ιλύος: Η πιο σημαντική πηγή εκπομπής οσμών σε μία εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων εντοπίζεται στα έργα επεξεργασίας της παραγόμενης ιλύος. Ο βαθμός και το μέγεθος των δυσοσμιών που δημιουργούνται από τη λειτουργία των μονάδων επεξεργασίας της ιλύος εξαρτάται από τη φύση της ιλύος και τον τρόπο λειτουργίας των μονάδων. Η ανεπεξέργαστη ιλύς αποτελεί πηγή εκπομπής οσμών, η ένταση των οποίων συναρτάται, σε μεγάλο βαθμό, με την ‘φρεσκάδα’ του σωματιδιακού υλικού. Οι νωπές ιλύες χαρακτηρίζονται από αξιόλογες συγκεντρώσεις διαλυμένου οξυγόνου (αερόβιες), θετικές τιμές του οξειδοαναγωγικού δυναμικού και χαμηλότερη ένταση και ισχύ οσμών. Αντίθετα οι σηπτικές ιλύες χαρακτηρίζονται από αναερόβιες συνθήκες είτε σε μέρος του όγκου τους είτε εξολοκλήρου. Η επικράτηση αναερόβιων συνθηκών έχει ως συνέπεια την παραγωγή ενός αξιόλογου αριθμού θειούχων και αζωτούχων ενώσεων οι οποίες χαρακτηρίζονται από χαμηλές συγκεντρώσεις ανίχνευσης οσμών. Οι πιο συνήθεις οσμηρές ενώσεις που σχετίζονται με την επιτέλεση αναερόβιων διεργασιών διάσπασης είναι τα σουλφίδια (hydrogen‐, dimethyl‐, και carbon di‐), οι μερκαπτάνες (allyl‐, amyl, benzyl‐, crotyl‐, ethyl‐, methyl‐, propyl‐, tertbutyl‐) και οι αμίνες. Συμπερασματικά, τα χαρακτηριστικά των οσμών που δημιουργούνται από τις βιολογικές ιλύς, εξαρτώνται από τον βαθμό νωπότητας ή σηπτικότητας του υλικού. Χώνευση: Κατά τη διάρκεια της αναερόβιας χώνευσης παράγεται βιοαέριο. Το βιοαέριο αποτελείται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο, ενώ εμπεριέχει επίσης υδρόθειο, βουτυρικό οξύ, οξικό οξύ και πολλές άλλες ουσίες σε ίχνη. Το αέριο συγκεντρώνεται στα αεριοφυλάκια. Ο κίνδυνος δημιουργίας δυσάρεστων οσμών δεν είναι έντονος αφού οι δεξαμενές δεν βρίσκονται σε επαφή με την ατμόσφαιρα. Πιθανότητα δυσοσμιών δεν αναμένεται με βάση τη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία και τη συντήρηση των εγκαταστάσεων. Αφυδάτωση: Στο κτίριο αφυδάτωσης της ιλύος υπάρχει μικρή πιθανότητα ανάπτυξης κακοσμιών. Η έκλυση οσμών από το κτίριο αφυδάτωσης του Κ.Ε.Λ. Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος πρακτικά εκμηδενίζεται λόγω του συστήματος απόσμησης που εφαρμόζεται στο κτίριο. Μεταφορά αφυδατωμένης ιλύος: Προβλήματα δυσοσμιών παρουσιάζονται και κατά τη μεταφορά της ιλύος, εάν αυτή πραγματοποιείται σε ανοιχτό φορτηγό και η περιεκτικότητά της σε στερεά είναι αρκετά χαμηλή με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαρροές. Στο προτεινόμενο έργο η αφυδατωμένη ιλύς θα έχει υψηλή περιεκτικότητα σε στερεά (τουλάχιστον 25%), με αποτέλεσμα να είναι εύκολη η μεταφορά της χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα κατά τη διάρκεια της διαδρομής από το χώρο παραγωγής της
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 180 μέχρι το χώρο όπου θα γίνεται η ξήρανσή της (Κ.Ε.Λ. Ψυττάλειας ή σε οποιαδήποτε άλλη νομίμως αδειοδοτημένη εγκατάσταση). Η μέγιστη αναμενόμενη ποσότητα παραγόμενης αφυδατωμένης ιλύος ανέρχεται σε 50‐60 m3/d και η μεταφορά της θα γίνεται με καλυμμένα ειδικού τύπου οχήματα κατάλληλων προδιαγραφών (2‐3 οχήματα ανά ημέρα για το έτος 2040) και δεν αναμένεται έκλυση οσμών. Για τους παραπάνω λόγους, οι επιπτώσεις από την έκλυση οσμών στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον κατά τη λειτουργία του συνόλου του έργου, χαρακτηρίζονται ως: Α+ «βέβαιη», Β‐ «μεγάλη», Γ‐ «σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε‐ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β‐Γ‐Δ‐Ε‐Ζ+Η+. Για τον λόγο αυτό, θα ληφθούν κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης για την πρόληψη και εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων. 9.10 Επιπτώσεις στο ακουστικό περιβάλλον 9.10.1 Εκτιμώμενες επιπτώσεις από τον θόρυβο Φάση κατασκευής Ο θόρυβος που αναμένεται να παράγεται κατά την φάση της κατασκευής του έργου, θα προέρχεται κυρίως από: την λειτουργία των μηχανημάτων του εργοταξίου, τις απαιτούμενες εργασίες εκσκαφής την κίνηση των βαρέων οχημάτων από και προς το εργοτάξιο και την οδική κίνηση από την μετακίνηση του προσωπικού του εργοταξίου. Κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών παρατηρείται μεγάλη αυξομείωση του θορύβου λόγω της διαφορετικής σύνθεσης των εν ενεργεία μηχανημάτων και του απαιτούμενου χρόνου λειτουργίας στη δεδομένη φάση κατασκευής. Σημαντικότερες από τις παραπάνω πηγές θορύβου είναι συνήθως τα μηχανήματα και οχήματα του εργοταξίου και οι εργασίες εξόρυξης στις πηγές λήψης αδρανών. Η επιπλέον ηχορύπανση λόγω της κίνησης βαρέων οχημάτων στο οδικό δίκτυο της περιοχής είναι στις περισσότερες περιπτώσεις από μέτρια μέχρι αμελητέα, ενώ η επιβάρυνση λόγω των οχημάτων των εργαζομένων είναι σχεδόν πάντα ασήμαντη. Η πηγή όμως αυτή επηρεάζει κυρίως τον άμεσο χώρο κατασκευής του έργου και εξασθενεί σημαντικά με την απομάκρυνση από αυτόν (μείωση περίπου 6 dB για κάθε διπλασιασμό της απόστασης). Ο Πίνακας 9‐4 παρουσιάζει τους διάφορους τύπους μηχανημάτων και οχημάτων που αναμένεται να χρησιμοποιηθούν στο εργοτάξιο, καθώς και τις αντίστοιχες τυπικές τιμές Α‐σταθμισμένης ηχοστάθμης και τις μέγιστες επιτρεπόμενες στάθμες σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Η συνολική ηχοστάθμη (LT) από ένα σύνολο ηχητικών πηγών (Li) δίνεται από την σχέση: LT = 10log(Σ10Li).
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 181 Πίνακας 9‐4: Τυπική και επιτρεπόμενη ηχητική στάθμη μηχανημάτων και οχημάτων εργοταξίου Μηχάνημα/ Όχημα Εύρος Α‐ ηχοστάθμης dB(A)* Επιτρεπόμενη στάθμη dB(A) Αεροσυμπιεστής 74‐86 1021 Γερανός 10tn 75‐86 1001 Θραυστήρας 81‐98 1111 Αναμικτήρας σκυροδέματος 75‐88 1141 Προωθητήρας 72‐93 1132 Μηχανικός εκσκαφέας 80‐93 1132 Ανατρεπόμενο όχημα 80‐93 1132 Φορτωτής 72‐93 1082 * Σε 15 m απόσταση από το μηχάνημα/όχημα (Magrab, 1975) 1 YA 69001/1921, ΦΕΚ 751/18.10.1988, 2 YA 765, ΦΕΚ 81/21.2.1991 Λαμβάνεται υπόψη ότι, η απλή ατμοσφαιρική απορρόφηση του θορύβου προκαλεί μείωση της στάθμης του θορύβου σε απόσταση 300 m από το εργοτάξιο κατά 15 – 30 dB(Α), σε σχέση με την ηχοστάθμη στα όρια του εργοταξίου. Συμπερασματικά, αναμένεται περιορισμένης έκτασης όχληση από το εργοτάξιο στο ακουστικό περιβάλλον της περιοχής, η οποία όμως είναι χρονικά περιορισμένη και πλήρως ανατάξιμη μετά το πέρας των έργων. Επομένως, οι επιπτώσεις του θορύβου κατά την κατασκευή του συνόλου του έργου, χαρακτηρίζονται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε+ «βραχυπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+. Φάση λειτουργίας Οι βασικές πηγές θορύβου έχουν σχέση κυρίως με τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό του ΚΕΛ, όπως φυσητήρες, αντλίες, γεννήτριες κλπ. Στις περιπτώσεις που θα υπάρξει ιδιαίτερα έντονη ηχορύπανση, αυτή είναι πιθανό να προέρχεται από την ύπαρξη μηχανολογικών ατελειών ή δυσλειτουργία κινητών μερών ή συγκροτημάτων ή από εμπλοκή της εύρυθμης λειτουργίας του εξοπλισμού. Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα της ηχορύπανσης, αντιμετωπίζεται επιτυχώς με απλά τεχνικούς τρόπους και γενικά δεν παρουσιάζεται ιδιαίτερα έντονο. Ο εντονότερος θόρυβος προέρχεται από τους φυσητήρες (εξάμμωση, βιολογικοί αντιδραστήρες μεμβρανών) οι οποίοι όμως θα βρίσκονται σε ηχομονωμένους κλειστούς χώρους, ώστε η στάθμη του θορύβου στο κτίριο των φυσητήρων να μην ξεπερνά τα 85 dBA και εκτός του κτιρίου τα 65 dBA. Η αναμενόμενη ένταση στα όρια του οικοπέδου
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 182 εγκατάστασης θα είναι κατά πολύ μικρότερη του ορίου των 60 dBA σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Π.Δ 1180/81. Σε κλειστούς χώρους θα βρίσκεται επίσης και ο υπόλοιπος μηχανολογικός εξοπλισμός (αντλίες, μονάδες μηχανικής πάχυνσης και αφυδάτωσης). Για τη διατήρηση της στάθμης θορύβου στον περί την εγκατάσταση χώρο σε χαμηλό επίπεδο στη φάση της λειτουργίας, θα γίνει η λήψη σχετικών προς τούτο μέτρων (ηχομονωτικοί κλωβοί σε θορυβώδη μηχανήματα και εξοπλισμό, κατάλληλη ηχομόνωση χώρων εγκατάστασης εξοπλισμού, ηχοπαγίδες κτλ). Προβλήματα θορύβου από τη λειτουργία των αντλιοστασίων δεν αναμένονται καθώς αυτά προβλέπονται υπόγεια, με υποβρύχιες αντλίες και κλειστούς υγρούς θαλάμους. Σε κάθε περίπτωση η ένταση θορύβου θα είναι μικρότερη των 55 dBA μετρούμενο στα όρια του χώρου τους. Οι επιπτώσεις του θορύβου κατά τη λειτουργία του συνόλου του έργου, χαρακτηρίζονται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ‐ «σημαντική», Δ‐ «άμεση», Ε‐ «μακροπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ‐Δ‐Ε‐Ζ+Η+. Για τον λόγο αυτό, θα ληφθεί μέτρο αντιμετώπισης για την πρόληψη και εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων. 9.10.2 Εκτιμώμενες επιπτώσεις από δονήσεις Οι εργασίες που θα λάβουν χώρα κατά την φάση της κατασκευής και λειτουργίας της μονάδας δεν θα οδηγήσουν στην πρόκληση σημαντικών δονήσεων στις περιοχές επέμβασης του έργου λόγω του ότι οι εν λόγω περιοχές είναι κατά κύριο λόγο γαιώδεις και συνεπώς δεν αναμένεται να απαιτηθούν έργα εκβραχισμών. 9.11 Επιπτώσεις σχετικές με ηλεκτρομαγνητικά πεδία Η φύση των κατασκευαστικών εργασιών που θα λάβουν χώρα για την εγκατάσταση της μονάδας δεν δικαιολογεί την εκπομπή οιοδήποτε είδους ακτινοβολίας. Επιπλέον από την λειτουργία της μονάδας δεν θα υπάρχει καμία εκπομπή ακτινοβολίας εκτός από την χρήση κινητής τηλεφωνίας ή ασύρματων δικτύων επικοινωνίας για τις ανάγκες επικοινωνίας της μονάδας οι οποίες είναι αμελητέες. 9.12 Επιπτώσεις στα ύδατα Φάση κατασκευής Κατά την φάση κατασκευής του έργου οι ποσότητες νερού που θα χρησιμοποιηθούν περιορίζονται στις εργοταξιακές ανάγκες (διαβροχή σκυροδέματος, διαβροχή εδαφών προς αποφυγή δημιουργίας σκόνης, πλύση εξοπλισμού κ.α.), καθώς και στην κατανάλωση νερού από τους εργαζόμενους στο εργοτάξιο για πόση και για σκοπούς καθαριότητας (εκτιμώμενη ποσότητα 30 λίτρα νερό ημερησίως ανά άτομο). Επομένως, δεν αναμένονται επιπτώσεις στην ποσοτική κατάσταση των υδάτων.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 183 Κατά τη φάση κατασκευής θα παράγονται υγρά απόβλητα των ακόλουθων κατηγοριών: α) Αστικά λύματα: Κατά τη φάση κατασκευής του έργου παράγονται αστικά λύματα, τα οποία οφείλονται στο προσωπικό του εργοταξίου. β) Επιφανειακές απορροές: Κατά τη διάρκεια της φάσης κατασκευής λόγω της χρήσης και διακίνησης αδρανών υλικών οι επιφανειακές απορροές μπορεί παροδικά να είναι επιβαρημένες σε αιωρούμενα στερεά, εξαιτίας της παράσυρσης μέσω των υδατοπτώσεων, μέρους των υλικών αυτών με αποτέλεσμα την αύξηση των φερτών υλικών και κατά συνέπεια της θολότητας των όμβριων υδάτων. γ) Ειδικά υγρά απόβλητα: Τα ειδικά απόβλητα, τα οποία παράγονται κατά τη φάση κατασκευής του έργου, προσιδιάζουν με τα τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα. Τα απόβλητα αυτά είναι κυρίως τα λιπαντικά (λάδια, γράσα) που προέρχονται απ' τη συντήρηση των μηχανημάτων και οχημάτων που χρησιμοποιούνται. Δευτερευόντως, κάποιες μικρές ποσότητες ειδικών αποβλήτων (καυσίμων και λιπαντικών) θα προέρχονται από τυχαία περιστατικά, όπως π.χ. διαρροές οχημάτων και μηχανημάτων από βλάβη, αμέλεια κλπ. Οι επιπτώσεις στα ύδατα κατά την κατασκευή του συνόλου του έργου, χαρακτηρίζονται ως: Α+ «βέβαιη», Β+ «μικρή», Γ+ «μη σημαντική», Δ+ «έμμεση», Ε+ «βραχυπρόθεσμη», Ζ+ «μη συνεργιστική» και Η+ «μη διασυνοριακή», σχηματίζοντας: Α+Β+Γ+Δ+Ε+Ζ+Η+. Για τον λόγο αυτό, θα ληφθούν μέτρο αντιμετώπισης για την πρόληψη και εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων. Φάση λειτουργίας Τα εσωτερικά επιφανειακά ύδατα της περιοχής μελέτης δεν επηρεάζονται από το έργο, καθώς η διάθεση των επεξεργασμένων εκροών γίνεται είτε μέσω επαναχρησιμοποίησης (απεριόριστη άρδευση ή αστική χρήση ανακτημένου νερού) ή με απευθείας διάθεση στον θαλάσσιο αποδέκτη. Επιπλέον, αποκλείεται η διάθεση ανεπεξέργαστων ή μερικώς επεξεργασμένων λυμάτων από αστοχίες ή υπερχειλίσεις, καθώς προβλέπεται δεξαμενή έκτακτων συνθηκών στην οποία καταλήγουν τα λύματα σε περίπτωση αστοχίας. Όσον αφορά στις αναμενόμενες επιπτώσεις από τη διάθεση με τον υποθαλάσσιο αγωγό, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης Μαθηματικής Προσομοίωσης Υδροδυναμικής Δίαιτας και Ποιοτικών Χαρακτηριστικών Νοτίου Ευβοϊκού Κόλπου και το μοντέλο διασποράς ρύπων όπως αυτό αναπτύσσεται στο Παράρτημα V της παρούσας μελέτης, διαπιστώνεται ότι με τη λειτουργία του έργου δεν αναμένεται καμία αρνητική επίπτωση στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η συγκεκριμένη ποιότητα των επεξεργασμένων εκροών είναι συμβατή με τα αναφερόμενα στην Οδηγία 2006/7/Ε.Ε. σχετικά με την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης, καθώς εξασφαλίζεται σε κάθε περίπτωση η εξαιρετική ποιότητα των υδάτων κολύμβησης, όπως αυτή προσδιορίζεται στην εν λόγω Οδηγία. Σημειώνεται επιπρόσθετα ότι οι εκροές θα είναι απαλλαγμένες από ουσίες προτεραιότητας και άλλους ρύπους, καθώς το ΚΕΛ θα επεξεργάζεται αμιγώς αστικά λύματα, ενώ σε κάθε περίπτωση θα επιτυγχάνονται οι περιβαλλοντικοί στοίχοι της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 184 Όσον αφορά στις αναμενόμενες επιπτώσεις από την επαναχρησιμοποίηση του ανακτημένου νερού για άρδευση, διευκρινίζεται ότι η ποιότητα των επεξεργασμένων εκροών θα είναι τέτοια ώστε να εξασφαλίζεται η πλήρης προστασία, τόσο των αρδευόμενων καλλιεργειών όσο και των υπόγειων υδάτων. Η επιλογή των περιοχών όπου θα γίνει εφαρμογή της άρδευσης με ανακτημένο νερό από τις τριτοβάθμια επεξεργασμένες και απολυμασμένες εκροές θα γίνει μετά από μελέτη άρδευσης, η οποία θα λάβει υπ όψη τις γεωλογικές και υδρογεωλογικές συνθήκες της περιοχής, οι οποίες γενικά θεωρούνται ευνοϊκές. Ο λόγος είναι ότι στην πεδιάδα των Μεσογείων, με εξαίρεση τις στενές ζώνες της κοίτης των ρεμάτων και στις υπώρειες και παρυφές του Πεντελικού, επικρατούν σε πολύ μικρό βάθος αδιαπέρατοι αργιλικοί σχηματισμοί και σχιστόλιθοι (σχηματισμός Πικερμίου), που δεν επιτρέπουν τη διήθηση μέχρι τους πιθανούς υδάτινους ορίζοντες ή και αν ακόμη φθάσουν σ’ αυτούς θα έχουν ήδη πλήρως αυτοκαθαριστεί. Επιπλέον στους εν λόγω σχιστόλιθους δεν υπάρχει πρακτικά αξιοποιήσιμη υπόγεια υδροφορία την οποία θα μπορούσαν πιθανόν να ρυπάνουν. Με τη χρήση αυτή εξ άλλου θα μειωθούν οι αντλήσεις, με αποτέλεσμα την σταδιακή αύξηση των υφιστάμενων υπόγειων υδατικών αποθεμάτων. Στο ρέμα Ραφήνας προβλέπεται η αποχέτευση των ομβρίων του γηπέδου του ΚΕΛ Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος, τα οποία όμως δεν αναμένεται να είναι επιβαρυμένα με ρύπους. Ειδικότερα ο σχεδιασμός της εγκατάστασης είναι τέτοιος (κλειστές δεξαμενές και δίκτυα), ώστε δεν θα υπάρχει καμία επιβάρυνση των όμβριων απορροών του ΚΕΛ από την λειτουργία του. Τα όμβρια ύδατα από τον χώρο των εγκαταστάσεων θα είναι τελείως απαλλαγμένα από χημικές οργανικές και ανόργανες ουσίες και επομένως η παροχέτευση τους μέσω του δικτύου ομβρίων των εγκαταστάσεων στο ρ. Ραφήνας θα πραγματοποιείται με ασφάλεια, χωρίς τον κίνδυνο παραμικρής ρύπανσης του ρέματος. Στα παραλιακά αντλιοστάσια προσαγωγής ανεπεξέργαστων λυμάτων προβλέπεται πρόσθετος όγκος ασφαλείας εντός του υγρού θαλάμου ή εξωτερικά, για τη συγκράτηση υπερχειλίσεων, διασφαλίζοντας την αποφυγή εκροής ανεπεξέργαστων λυμάτων στον θαλάσσιο χώρο, σε περιπτώσεις έκτακτων συνθηκών. Ο Πίνακας 9‐5 που ακολουθεί παρουσιάζει συνοπτικά τις επιπτώσεις κατά τη φάση κατασκευής και αντίστοιχα ο Πίνακας 9‐6 τις επιπτώσεις κατά τη φάση λειτουργίας.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 185 9.13 Σύνοψη των επιπτώσεων Πίνακας 9‐5: Συνοπτικός πίνακας επιπτώσεων κατά τη φάση κατασκευής Πεδία μελέτης Εκτιμάται επίπτωση; Αρχικός προσδιορισμός Περιγραφή επιπτώσεων Είδος μέτρων Κλίμα Όχι Τοπίο ‐ Έδαφος Ναι Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+ Μικρής κλίμακας παρεμβάσεις στο βάθος των εκσκαφών για τα έργα υποδομής και ανωδομής. Αποκατάστασης Φυσικό Περιβάλλον Όχι Χρήσεις γης Όχι Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+ Κατασκευή έργων εντός υφιστάμενων ή μελλοντικών οδών και εντός οικισμών με αποτέλεσμα την επίπτωση στις περιοχές άμεσης επιρροής. Πρόληψης ή αποφυγής Δομημένο περιβάλλον Όχι Πολιτισμικό περιβάλλον Όχι Κοινωνία‐ οικονομία Όχι
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 186 Πεδία μελέτης Εκτιμάται επίπτωση; Αρχικός προσδιορισμός Περιγραφή επιπτώσεων Είδος μέτρων Υποδομές μεταφορών Ναι Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+ Μικρή αύξηση στη διακίνηση φορτηγών οχημάτων από και προς τις εγκαταστάσεις του έργου. Πρόληψης ή αποφυγής Περιβαλλοντικές Υποδομές Όχι Ε.Κ.Ω. Όχι Πιέσεις Όχι Εκπομπές ρύπων Ναι Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+ Αναμένεται πρόσκαιρη αύξηση των εκπομπών αέριων ρύπων κυρίως από τα προϊόντα καύσης των κινητήρων του μηχανολογικού εξοπλισμού (ή αλλιώς των μηχανημάτων έργου). Πρόληψης ή αποφυγής Σκόνη Ναι Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+ Μικρές και τοπικές επιπτώσεις στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον αναμένονται της περιοχές εκτέλεσης χωματουργικών εργασιών, λόγω της προκαλούμενης ρύπανσης από αιωρούμενα στερεά (σκόνη). Πρόληψης ή αποφυγής Οσμές Όχι Ακουστικό περιβάλλον Ναι Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+ Αυξομείωση του θορύβου λόγω της διαφορετικής σύνθεσης των εν ενεργεία μηχανημάτων και του απαιτούμενου χρόνου λειτουργίας στη δεδομένη φάση κατασκευής. Σημαντικότερες από της παραπάνω πηγές θορύβου είναι συνήθως τα μηχανήματα και Πρόληψης ή αποφυγής
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 187 Πεδία μελέτης Εκτιμάται επίπτωση; Αρχικός προσδιορισμός Περιγραφή επιπτώσεων Είδος μέτρων οχήματα του εργοταξίου και οι εργασίες εξόρυξης της πηγές λήψης αδρανών. Αναμένεται περιορισμένης έκτασης όχληση από το εργοτάξιο στο ακουστικό περιβάλλον της περιοχής, η οποία της είναι χρονικά περιορισμένη και πλήρως ανατάξιμη μετά το πέρας των έργων. Δονήσεις Όχι Ηλ/κά πεδία Όχι Ύδατα Όχι Α+Β+Γ+Δ+Ε+Ζ+Η+ Παραγωγή αστικών λυμάτων, τα οποία οφείλονται στο προσωπικό του εργοταξίου, επιφανειακές απορροές παροδικά να είναι επιβαρημένες σε αιωρούμενα στερεά, λιπαντικά (λάδια, γράσα) που προέρχονται απ' τη συντήρηση των μηχανημάτων και οχημάτων που χρησιμοποιούνται. Πρόληψης ή αποφυγής
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 188 Πίνακας 9‐6: Συνοπτικός πίνακας επιπτώσεων κατά τη φάση λειτουργίας Πεδία μελέτης Εκτιμάται επίπτωση; Αρχικός προσδιορισμός Περιγραφή επιπτώσεων Είδος μέτρων Κλίμα/Λειψυδρία Ναι Α+Β‐Γ+Δ+Ε+Ζ+Η‐ Διασφάλιση της αξιόπιστης και επαρκούς πηγής ανακτημένου νερού. Κλίμα/Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου Ναι Α+Β‐Γ+Δ‐Ε‐Ζ+Η‐ Εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου (GHG), από της επιτελούμενες διεργασίες στο ΚΕΛ και την κατανάλωση ενέργειας. Πρόληψης Τοπίο Όχι Φυσικό Περιβάλλον Ναι Α+Β‐Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η‐ Παρέχεται υψηλής στάθμης κατασκευή έργου με υψηλό βαθμό καθαρισμού των λυμάτων που αποτρέπει την ανάπτυξη ευτροφικών συνθηκών, εκμηδενίζοντας τη μικροβιακή μόλυνση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Δεν αναμένονται επιρροές η χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, ενώ οι επιπτώσεις στα αλοκλινή παραμένουν μόνο στην στενή περιοχή της θέσης εκβολής (περιοχή διαχυτήρων), ενώ εκτός της στενής της περιοχής, οι επιπτώσεις είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες. Της γης Ναι Α+Β‐Γ+Δ+Ε+Ζ+Η‐ Εξυπηρέτηση των υφιστάμενων αλλά και προγραμματισμένων ή μελλοντικών αστικών επεκτάσεων των οικισμών.
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 189 Πεδία μελέτης Εκτιμάται επίπτωση; Αρχικός προσδιορισμός Περιγραφή επιπτώσεων Είδος μέτρων Αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, ενώ ουσιαστική είναι και η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος. Δομημένο περιβάλλον Ναι Α+Β‐Γ+Δ+Ε+Ζ+Η‐ Θετική επίπτωση στα θέματα δημόσιας υγείας. Ενίσχυση των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων της περιοχής, καθώς αναμένεται να ευνοηθεί ο τουριστικός της χαρακτήρας και η διαμονή των μόνιμων κατοίκων και παραθεριστών. Πολιτισμικό περιβάλλον Όχι Κοινωνία‐ οικονομία Ναι Α+Β‐Γ+Δ+Ε+Ζ+Η‐ Εξυπηρέτηση αξιόλογου πληθυσμού, ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας της ευρύτερης περιοχής, νέες θέσεις εργασίας, αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της περιοχής και αύξηση της αξίας της γης. Υποδομές μεταφορών Όχι Περιβαλλοντικές Υποδομές Όχι Ε.Κ.Ω. Όχι Πιέσεις Όχι
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 190 Πεδία μελέτης Εκτιμάται επίπτωση; Αρχικός προσδιορισμός Περιγραφή επιπτώσεων Είδος μέτρων Εκπομπές ρύπων Ναι Α+Β+Γ+Δ‐Ε+Ζ+Η+ Εκπομπή ρύπων από την καύση του παραγόμενου βιοαερίου. Πρόληψης Σκόνη Ναι Α+Β+Γ+Δ‐Ε‐Ζ+Η+ Εκπομπή σκόνης από την κίνηση των οχημάτων μεταφοράς της ιλύος. Πρόληψης Οσμές Ναι Α+Β‐Γ‐Δ‐Ε‐Ζ+Η+ Δυνητικές πηγές έκλυσης οσμών είναι τα αντλιοστάσια ακαθάρτων και το ΚΕΛ., οι οποίες οφείλονται σε πτητικές ανόργανες και οργανικές ενώσεις μικρού σχετικά μοριακού βάρους (υδρόθειο, οργανοθειούχες ενώσεις, αμμωνία και οι οργανικές ενώσεις, οι αμίνες και οι ινδόλες). Πρόληψης Ακουστικό περιβάλλον Ναι Α+Β+Γ‐Δ‐Ε‐Ζ+Η+ + Οι βασικές πηγές θορύβου έχουν σχέση κυρίως με τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό του ΚΕΛ, οι φυσητήρες, αντλίες, γεννήτριες κλπ. Προβλήματα θορύβου από τη λειτουργία των αντλιοστασίων δεν αναμένονται καθώς αυτά προβλέπονται υπόγεια, με υποβρύχιες αντλίες και κλειστούς υγρούς θαλάμους. Πρόληψης Δονήσεις Όχι Ηλ/κά πεδία Όχι Ύδατα Όχι