Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 7 2 ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το έργο αφορά στην εγκατάσταση και λειτουργία των έργων μεταφοράς, επεξεργασίας και διάθεσης των λυμάτων των Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων – Αρτέμιδας. Τα έργα σχεδιάζονται για την εξυπηρέτηση 180.000 μονάδες ισοδύναμου πληθυσμού (Μ.Ι.Π.) στην Α΄ Φα ση (20ετία) και 225.000 Μ.I.Π. στη Β΄ Φα ση (40ετι α) του έργου. Ειδικότερα, το υπό αδειοδότηση έργο αφορά στην κατασκευή και λειτουργία των έργων αποχέτευσης, επεξεργασίας, διάθεσης και επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων εκροών του ΚΕΛ Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος Ανατολικής Αττικής και περιλαμβάνει: α) τους κεντρικούς αποχετευτικούς συλλεκτήρες προσαγωγής των λυμάτων, β) τα αντλιοστάσια προσαγωγής, γ) το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων, δ) τα έργα διάθεσης και επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων εκροών και ε) το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Η εξυπηρετούμενη από τα έργα περιοχή περιλαμβάνει στους Καλλικρατικούς Δήμους Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων – Αρτέμιδας, και μεμονωμένους οικισμούς (τμήματα οικισμών Ν. Βουτζάς και Μάτι Δ.Ε. Νέας Μάκρης, οικισμοί Αργιθέας και Μπούρας Δήμου Παιανίας). Η επεξεργασία των λυμάτων στο Κ.Ε.Λ. Δήμων Ραφήνας Πικερμίου και Σπατών Αρτέμιδος πραγματοποιείται επί τη βάση ενός σύγχρονου πλαισίου βιώσιμης διαχείρισης των υγρών αποβλήτων και στοχεύει στην ικανοποίηση των πλέον αυστηρών απαιτήσεων επεξεργασίας για επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων για σκοπούς απεριόριστης άρδευσης και αστικής‐περιαστικής χρήσης, όπως αυτές έχουν τεθεί από το σχύον θεσμικό πλαίσιο (ΚΥΑ 145116/2011 και Υ.Α. οικ. 191002/2013). Για τον σκοπό αυτό επιλέγεται η εφαρμογή των πλέον σύγχρονων τεχνολογιών βιολογικής επεξεργασίας. Συνοπτικά οι βασικές αρχές σχεδιασμού του Κ.Ε.Λ. περιλαμβάνουν: Εφαρμογή προχωρημένης επεξεργασίας σε Βιολογικούς Αντιδραστήρες Μεμβρανών (MBR), με βιολογική απομάκρυνση οργανικού φορτίουκαι αζώτου και χημική απομάκρυνση φωσφόρου, ακολουθούμενη από απολύμανση με σύστημα υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) και πρόσθετη χλωρίωση. Πλήρη σταθεροποίηση και αφυδάτωση της παραγόμενης ιλύος (πρωτοβάθμιας και βιολογικής περίσσειας ιλύος) και προχωρημένη επεξεργασία σε κατάλληλα αδειοδοτημένη μονάδα για την ολοκληρωμένη διαχείρισή της. Αποφυγή διάθεσης ανεπεξέργαστων ή μερικώς επεξεργασμένων λυμάτων στο θαλάσσιο αποδέκτη με την πρόβλεψη δεξαμενής έκτακτων συνθηκών. Το γήπεδο της προτεινόμενης θέσης, βρίσκεται σε αγροτική περιοχή του Δήμου Σπάτων – Αρτέμιδας και βρίσκεται:
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 8 εκτός ορίων θεσμοθετημένων οικισμών, όπως αυτά προσδιορίζονται στο ΠΔ του 1985 (ΦΕΚ 270Δ/1985) και συγκεκριμένα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1500 μέτρα ανατολικά του πλησιέστερου οικισμού Πικερμίου, εκτός ορίων περιοχών του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών του Ν.3937/2011, εκτός ορίων δάσους ή δασικών εκτάσεων, εκτός περιοχών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, ενώ στην άμεση περιοχή του ΚΕΛ δεν υφίσταται κάποια εγκατάσταση κοινωνικής υποδομής ή κοινής ωφελείας. Η θέση του έργου και της κατά τα οριζόμενα στο Παράρτημα 2 της ΥΑ 170225/2014 περιοχής μελέτης, παρουσιάζεται και στη σχετική οριζοντιογραφία (Εικόνα 2‐1). Οι επιπτώσεις από το έργο είναι θετικές αναφορικά με την προστασία του περιβάλλοντος, τις συνθήκες υγιεινής και ανάπτυξης, την αειφορική διαχείριση των υδατικών πόρων. Ο λειτουργικός σχεδιασμός των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων και ιλύος (σταθεροποίηση ιλύος, αερισμός με διάχυση) όσο και μία σειρά μέτρων που έχουν προβλεφθεί, όπως η απόσμηση των μονάδων προεπεξεργασίας των λυμάτων, καθώς και του συνόλου της γραμμής επεξεργασίας της ιλύος, η ηχομόνωση των φυσητήρων και του Η/Ζ εξασφαλίζουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση δυνητικών περιβαλλοντικών οχλήσεων όπως οσμές, σταγονίδια, θόρυβος κτλ. Στον σχεδιασμό λαμβάνονται μια σειρά πρόσθετα μέτρα για την αποφυγή οχλήσεων τα σημαντικότερα των οποίων περιλαμβάνουν: α) Οσμές: Το σύνολο των μονάδων στις οποίες ενδέχεται να παρουσιαστεί πρόβλημα δυσοσμιών θα είναι καλυμμένες με σύνδεση σε κατάλληλο σύστημα απόσμησης. β) Οπτική επιβάρυνση: Προβλέπονται ζώνες πρασίνου και φυτεύσεων με στόχο την ελαχιστοποίηση της οπτικής όχλησης και την αισθητική αναβάθμιση των έργων. Η αρχική αυτή πρόβλεψη επεκτείνεται σε ευρύτερα τμήματα της διαθέσιμης εκτάσεως με την υποχρέωση εκπόνησης ειδικής φυτοτεχνικής μελέτης προ της κατασκευής των έργων. Επιπλέον αναγνωρίζοντας την πιθανή οπτική όχληση κατά τη διάρκεια της νύχτας, θα ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για τον φωτισμό του περιβάλλοντα χώρου όπως π.χ. την εγκατάσταση κατευθυντικών φωτιστικών σωμάτων για την αποφυγή της διάχυσης του φωτός σε μη επιθυμητές κατευθύνσεις. γ) Ηχητική ρύπανση: Προτείνεται η εφαρμογή του ορίου των 55 dB ως ανώτατη επιτρεπόμενη στάθμη θορύβου στο όριο του οικοπέδου της εγκατάστασης και η λήψη όλων των απαιτούμενων για την επίτευξη του εν λόγω ορίου μέτρων (ηχομονωτικοί κλωβοί σε θορυβώδη μηχανήματα και εξοπλισμό όπως φυσητήρες και ΗΖ, κατάλληλη ηχομόνωση χώρων εγκατάστασης εξοπλισμού, ηχοπαγίδες κτλ).
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 9 Εικόνα 2‐1: Γενική οριζοντιογραφία έργων συλλογής, επεξεργασίας αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων και επαναχρησιμοποίησης – διάθεσης επεξεργασμένων εκροών
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 10 Ο Φορέας Διαχείρισης του έργου θα είναι ο φορέας υλοποίησης , ήτοι η ΕΥΔΑΠ Α.Ε.. Ο Φορέας Διαχείρισης είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή του Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης του ΚΕΛ Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος μέσω του οποίου εξασφαλίζεται η προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος στην περιοχή των έργων και η ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, με τους εξής στόχους: Έλεγχο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος. Εφαρμογή των θεσμικών υποχρεώσεων συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών όρων. Βελτιστοποίηση της περιβαλλοντικής επίδοσης των έργων συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων. Τα βασικά στοιχεία του προτεινόμενου Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τον εντοπισμό των σημαντικότερων περιβαλλοντικών παραμέτρων που επηρεάζονται από τη λειτουργία των έργων, την εκτίμηση και αναγνώριση των επιπτώσεων και την απαιτούμενων μέτρων αντιμετώπισης, την εφαρμογή της προτεινόμενης περιβαλλοντικής πολιτικής μέσω κατάλληλου προσωπικού, την εφαρμογή προγράμματος περιβαλλοντικής παρακολούθησης, δράσεις ενημέρωσης και ανάπτυξης περιβαλλοντικής συνείδησης και ευαισθησίας στο κοινό σχετικά με τις δυνατότητες αξιοποίησης του ανακτημένου νερού και της παραγόμενης ιλύος. Προς τον σκοπό αυτό δημιουργείται εντός του χώρου του Κ.Ε.Λ. ειδικό Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Στο Κ.Π.Ε. θα φιλοξενούνται εκπαιδευτικές και ενημερωτικές δράσεις που προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη όπως, εκπαιδευτικά προγράμματα περιβαλλοντικού χαρακτήρα απευθυνόμενα σε μαθητές πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, σεμινάρια και συναντήσεις εργασίας επαγγελματικών ομάδων που σχετίζονται με τη διαχείριση νερού και λυμάτων (ΔΕΥΑ, Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, κατασκευαστών και προμηθευτών εξοπλισμού αντίστοιχων έργων υποδομής, μελετητών κ.α, δράσεις ενημέρωσης του ευρύ κοινού (εκθέσεις και προβολές ταινιών και παρουσιάσεων πάνω σε θέματα κλιματικής αλλαγής, περιβαλλοντικής προστασίας, διαχείρισης νερού και λυμάτων). Σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο η υλοποίηση του έργου συμβάλει: Στην συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 91/271/ΕΟΚ και την σχετική ελληνική νομοθεσία (ΚΥΑ 5673/400/1977) σχετικά με την επεξεργασία αστικών λυμάτων με την κατασκευή της απαραίτητης υποδομής αποχετευτικών δικτύων. Στη συμμόρφωση με το Πρόγραμμα Μέτρων του εγκεκριμένου Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Αττικής (GR06) (οικ.391 (Β'1004)/24.04.2013).
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Συλλογή, Επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος και Επαναχρησιμοποίηση – Διάθεση επεξεργασμένων εκροών» 11 Στην σταδιακή κατάργηση της πρακτικής διάθεσης αστικών λυμάτων μέσω βόθρων και βελτίωση της ποιότητας των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων και των ακτών κολύμβησης και την προστασία του περιβάλλοντος εν γένει. Στη λειτουργία του δομημένου περιβάλλοντος και τις οικονομικές δραστηριότητες, που αναπτύσσονται στην ευρύτερη περιοχή. Σε τοπικό επίπεδο, οι κάτοικοι που εξυπηρετούνται ωφελούνται από το έργο, καθώς αναμένεται μείωση των λειτουργικών τους εξόδων, καθώς η ετήσια δαπάνη ορθολογικής λειτουργίας και συντήρησης των βόθρων είναι μεγαλύτερη από τη δαπάνη, που θα προκύψει από τη λειτουργία ενός σύγχρονου και περιβαλλοντικά βιώσιμου έργου αποχέτευσης. Οι εναλλακτικές λύσεις που εξετάστηκαν στο πλαίσιο εκπόνησης αυτής της μελέτης αφορούν: (1) στον τρόπο διαχείρισης των λυμάτων της περιοχής μελέτης, συμπεριλαμβανομένης και της μηδενικής λύσης, (2) στη χωροθέτηση του ΚΕΛ Δήμων Ραφήνας‐Πικερμίου και Σπάτων‐Αρτέμιδος, (3) στη μέθοδο διάθεσης των επεξεργασμένων εκροών και τον συνεπαγόμενο βαθμό επεξεργασίας, (4) στη χωροθέτηση των αντλιοστασίων προσαγωγής ανεπεξέργαστων λυμάτων, (5) στην όδευση των αγωγών μεταφοράς των ανεπεξέργαστων λυμάτων, (6) στη θέση εκβολής του υποθαλάσσιου αγωγού διάθεσης, (7) στην όδευση του υποθαλάσσιου αγωγού διάθεσης,(8) στην όδευση του χερσαίου τμήματος του αγωγού διάθεσης και (9)στον σχεδιασμό διαχυτήρα. Σε κάθε περίπτωση, επιλέχθηκαν οι τεχνικο‐οικονομικά και περιβαλλοντικά βέλτιστες λύσεις, οι οποίες επιτρέπουν τη συμμόρφωση του έργου με όλες τις απαραίτητες διατάξεις ώστε τόσο η επεξεργασία των αποβλήτων όσο και τα παραγόμενα προϊόντα να εναρμονίζονται απόλυτα με την ισχύουσα νομοθεσία στοχεύοντας συγχρόνως, τόσο στην οικονομική όσο και στη χωροχρονική εξοικονόμηση για την υλοποίηση του έργου. Εν κατακλείδι το έργο συμβάλλει στον περιορισμό της υποβάθμισης των υδατικών συστημάτων της περιοχής και στην ανατροπή των σχηματιζόμενων αρνητικών τάσεων και στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, καθώς οδηγεί σε μία ολοκληρωμένη και αξιόπιστη επίλυση του προβλήματος διαχείρισης των λυμάτων της περιοχής. Το έργο αποτελεί δείγμα ανάπτυξης και πολιτισμού και σχεδιάζεται σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης, στο πλαίσιο ενός αειφορικού σχεδιασμού που ενσωματώνει λύσεις επαναχρησιμοποίησης των λυμάτων με στόχο την βέλτιστη διαχείριση των υδατικών πόρων και την διασφάλιση της λειτουργικότητας και βιωσιμότητάς του.